پاره ای از لغات عربی مورد نیاز برای زائران خانه خدا

این لغات به ترتیب الفبایی ازفارسی به عربی انتخاب شده است

(الفارسیّة - العربیّة)

آب: ماء (ج: میاه) (عامیانه: مای) آب بهداشتی: ماء الصحّة آبدارخانه: مَقصَف آبریزش: رَشَح آبریزگاه، توالت: دَورةُ المیاه     (ج: دوراتُ المیاه) آب سردکن: بَرّادة آبکش: مِصفاة (عامیانه: مِصفی) آبگردان: کَبشة کبیرة آبگرمکن: سَخّانه (ج: سخّانات) آبلیمو: عَصیرُ اللَّیمونِ الحامِض آب مقطّر: ماء مُعَقَّم آب میوه: عَصیرُ الفَواکِه آبمیوه‏گیری: عَصّارة آبی: أزرَق، زَرقاء آبی آسمانی: أَزرَق سَماوی آپارتمان: شُقَّة (جمع: شُقَق) آپارتمان مبله: شُقَّة مؤثَّته آپارتمان مُشرِف به حرم: شُقَّة     مُطِلّة علی الحَرَم آپارتمان مُشرِف به خیابان: شُقَّة     مُطِلَّة علی الشارع آپاندیس: الزائدةُ الدودیّة (در     عراق: مَصْران أَعوَر) آجیل و تنقّلات: مُکَسَّرات آدرس: عُنوان (جمع: عَناوین) آدرسش: عُنوانُهُ

آرام بخش: مُهَدِّئ آرام و یواش: حَرِّکْ علی مَهلِک آرایشگر مردانه: حَلاّق آرد سوخاری: سَمید، دَقیق     کِنتاکی آرزو کردن: تَمَنّی آرزو می‏کنم: أَتَمَنّی آزمایش: تَحلیل (ج: تَحالیل) آزمایش خون: تحلیلُ الدَّم آزمایشگاه: مُختَبَر (ج: مختبرات) آسان: سَهل آسانسور: مِصعَد (ج: مَصاعِد) آسیاب: طاحونة آشپزخانه: مَطبَخ (جمع: مَطابِخ) آشنایی: تَعارُف آغاز: بِدایة آماده: جاهِز، جاهِزة آماده سازی: تحضیر، تجهیز آمبولانس: إسعاف (ج: إسعافات) آمپول: إبرَة (ج: إبَر) آمد: جاءَ، أَتَی آمدم: جِئتُ آن: ذلِکَ، تِلکَ، ذاکَ آنان (اشاره به دور): أولئک آنان، ایشان: هُم آنان را خبر می‏کنم: أُخبِرُهُمُ آنجا: هُناک

آندوسکوپی: إندوسکوب آهسته: بَطیء آهسته حرکت کن: حَرِّکْ علی مَهلِک آیا: هَلْ، أ آینده: قادِم، مُقبِل، آتی آینه: مِرآة (جمع: مَرایا) ابرو: حاجِب (ج: حَواجِب) اتاق: غُرفَة (جمع: غُرَف) اتاق انتظار: غُرفةُ الانتظار اتاق پانسمان: غُرفةُ التَّضمید اتاق تزریقات: غُرفةُ زَرقِ الإبَر اتاق دو نفره: غُرفة ثُنائیّة اتاق رادیولوژی: غُرفةُ الأشِعّة اتاق سه نفره: غُرفة ثُلاثیّة اتاق معاینه: غُرفةُ الفَحْص اتاق یک نفره: غُرفة مُفرَدة اتّحادیه: نِقابة اتوبان: طَریق سَریع اتوبوس: باص (ج: باصات)،     حافِلة (ج: حافِلات) اتومبیل: سیّارة (جمع: سیّارات) اثاثیه: حِمْل، عَفش (عامیانه) اجاره: إیجار اجازه نداد: ما سَمَحَ اجاق: طّباخ (ج: طبّاخات) اداره گذرنامه: قِسمُ الجوازات ارتباطات، مخابرات: اتّصالات

106

ارزان: رَخیص ارزان‏تر: أرخَص از: مِنْ از آنچه، درباره آنچه: عَمّا از اینجا: مِن هُنا از چه رنج می‏برد؟ بیماری‏اش     چیست؟: مِمَّ یَشکو؟ از کی: مِن مَتی استان: مُحافَظَة استخوان: عَظْم (ج: عِظام) استراحت کرد: اِستَراحْ استراحت می‏کنیم: نَستَریح استریل: مُعَقَّم، مُعَقَّمة استفاده کرد: اِستَفادَ استفاده کنید: اِستَفیدوا استفراغ: هَوعَة، تَهَوُّع، قیء استکان‏ها: کاسات شای اسهال خونی: إسهال دَمَویّ اضافه: زائد اضافه کن: زَوِّدْ، زَیِّدْ اطّلاعات: استعلامات اعزام: تَرحیل افسر: ضابِط (جمع: ضُبّاط) افسردگی: کَآبة افسر گذرنامه: ضابِطُ الجَوازات اگر: لَوْ، إنْ، إذا اگر اجازه بفرمایید: لَو سَمَحْت اگر خدا بخواهد: إن شاء اللّه الکل: الکُحول امضا: تَوقیع امکانات: إمکانیّات انبار: مُستَودَع (ج: مستودعات)     مَخزَن (ج: مَخازن)

انتخاب کن: اِنتَخِبْ انعام: إکرامیّة، بخشیش (عامیانه) انگشت: إصبَع (ج: أصابِع) انگور: عِنَب او: هو (مؤنث: هی) اورژانس: طَوارئ اهل ایران: مِن إیران اهل کجا هستید: مِن أیّ بَلَد ای: یا ای برادر من: یا أخی ایستاد (به پا خاست): قامَ ایستاد (توقف کرد): وَقَفَ ایستاده: واقِف، قائم ایست، بایست: قِفْ ایستگاه: مَحَطَّة، مَوقِف     (ج: محطّات، مَواقِف) ایستگاه سوخت: مَحَطَّهُ الوَقود این (اشاره به مذکّر): هذا این (اشاره به مؤنث): هذه اینجا: هُنا (اِهْنا: در عامیانه) این ماه: هذا الشهر این‏ها: هؤلاء با (همراه): مع با (به وسیله): بِـ با چه چیز، با چه وسیله‏ای: بِماذا،     بِمَ با خودتان: مَعَکُم بادبزن، پنکه: مِرْوَحَة (ج: مَراوِح) بارها، دفعه‏ها: مَرّات باز (باز شده): مَفْتوح بازار: سوق (ج: أسواق) بازرس: مُفَتِّش بازرسی، جست و جو: تَفتیش

بازرسی می‏کنم: أُفَتِّشُ باز کرد: فَتَحَ، فَکَّ باز کردن: فَتْح باز کن: اِفتَحْ، فُکّ بازو: عَضُد با شما: مَعَک با کمال میل: بِکُلِّ سُرور، بِکُلِّ     رغبة بالا بودن: ارتفاع بالش: مِخَدَّة، وِسادة با ماشین: بِالسیّارة باند: لَفّافة باند فرودگاه: مَدرَج با، همراه: مَعَ با هواپیما: بِالطائرة ببخشید: عفوا ببین: اُنظُرْ (در عامیانه: شوفْ) بچسبانم: ألصِق بخش اعزام: قسمُ التَّرحیل بخش اورژانس: قسم الطوارئ بخش بازرسی: قسمُ التَّفتیش بخش تعمیرات: قِسمُ الصیانة بخش جرّاحی: قسمُ الجِراحیّة بخش داخلی: قسمُ الباطنیّة بخش رادیولوژی: قسمُ الأشِعّة بخش سوختگی: قسمُ الحُروق بخش، قسمت: قِسم بخش گذرنامه: قِسمُ الجَوازات بخش مغز و اعصاب: قسمُ المخّ و     الأعصاب بخیّه: عُرزة بد: سَیِّئ بده: أعطِ، هاتِ

107

بر: عَلَی برادر: أخ (جمع: إخوَة) برادران: إخوَة (مفرد آن: أَخ) برادران دینی: إخْوان برادر من: أخی برانکارد: حَمّالة برای: لِـ برای اینکه، زیرا: لإنَّ برایت: لَکَ برای چه، چرا: لِماذا، لِمَ، لیِشْ     (عامیانه) برای راهنمایی کردن: لِإرشاد برای کار کوچکی رفت: ذَهَبَ لأمرٍ     بَسیط، راح مِشوار (عامیانه) برحسبِ: حَسَبَ بردار: اِحمِلْ (در عامیانه: شیلْ) برداشت: حَمَلَ (در عامیانه: شالْ) برداشتن: حَمْل برقکش: کَهرَبائیّ برقی: کَهرَبائی برنج: رُزّ، أَرُزّ (در عراق: تِمَّن) برنج دمکش: رُزّبُخاریّ برو: اِذهَبْ، رُحْ برو (مؤنث): اِذهَبی، روحی بزرگ: کَبیر بزرگ‏تر: أکبر بست: سَدَّ، أغَلَقَ (در عربستان:     سَکَّرَ) بست: (مثل بست گاز): قَفیض،     مَسَدّ بستنی: آیس کریم، بوظة بسته (مانند بسته سبزی): شَدَّة     (ج: شَدّات)

بسته شده: مُغلَق (به عامیانه     عربستان: مْسَکَّر) بسیار خُب: حَسَنا بشقاب: صَحْن (ج: صُحون) بعد از: بَعدَ بعد از چند دقیقه: بَعدَ دقائق بعد از ظهر بخیر: مَساءَالخیر بعد از یک هفته: بَعدَ أُسبوعٍ بعضی: بَعض بفرما: تَفَضَّلْ بکاه، کم کن: خَفِّفْ بگذار: ضَعْ، (فصیح)، حُطّ، خَلِّ     (عامیانه) بگذار تماس بگیرد: خَلِّ یَتَّصِل بگذار که من: دَعْنی (در     عامیانه:خَلّینی) بگو: قُلْ بگیر: خُذْ بلند: عالی، عالیة بلندگو: مُکَبِّرَةُ الصَّوت بله: نَعَمْ (در عامیانه: أیوَه) بلیت: بِطاقَة، تَذکِرة بلیت هواپیما: بِطاقَةُ الطائرة،     تَذکِرَةُ الطائرة بنابراین: إذَن بنشین: اِجلِسْ، اُقعُدْ بنفش: بَنَفسَجیّ بود: کانَ، کانَتْ بوفه باز: بوفیة مَفتوحة به امید دیدار: إلی اللِّقاء به اینکه: بِأنَّ به، به سوی: إلی به پایان می‏بریم: نَختِمُ

بهتر: أحسَن، أفضَل به تنهایی، من به تنهایی: وَحْدی بهداشتی: صِحّیّة به زودی: قَریبا، عَن قَریب به زودی آن را خواهم فرستاد:     سَأُرسِلُها به زودی خواهد آمد: سَیَأتی به زودی خواهم رفت: سَأذهَبُ به سلامت: مَعَ السَّلامة به ما بده: أعطِنا به ما بدهید: أعطونا به من بده: أَعطِنی، هاتِ به من نشان بده: وَرّینی (عامیانه)، أَرِنی (فصیح) به یاد آورد: تَذَکَّرَ بیا: تَعال بیا برویم: تَعال نَذهَب بیاور: اِجْلِبْ، هاتِ (در عامیانه:     جیبْ) بیایید: تَعالوا بیست: عِشرون، عِشرین بیستم: العِشرون بیمارستان: مُستَشفَی (جمع آن:     مستشفَیات) بیماری: مَرَض (جمع: أمراض) بیماری داخلی: مَرَض داخلیّ بیماری قند: مرضُ السُّکَّر بین‏المللی: دُوَلیّ بین چه کسانی: بَینَ مَن بینی: أنْف (ج: أُنوف) پا: رِجْل (جمع: أرجُل) پارچ: صَرّاحیّة پارکینگ: مَوقِف (جمع آن:

108

مَواقِف) پاساژ: أسواق مَرکزیَّة پاک کردن: تَنظیف پانزده: خَمسة عَشَر پانزدهم: خامِس عَشَر پانصد: خَمسمِئة پاها، دوپا: رِجْلَین، رِجلان پایان: نِهایة، آخِر پاییز: خَریف پتو: بَطّانیة (ج: بطّانیات) پدر: أب (جمع: آباء)، والِد پدربزرگ: جَدّ (جمع: أجداد) پذیرش: استقبال پرچم: عَلَم (ج: أعلام)، رایة (ج:     رایات) پرده: سِتارة (ج: سَتائر)، سِتار (ج:     سُتُر) پرستار: مُمَرِّض، مُمَرِّضة پرواز، سفر: رِحْلة پرواز هواپیما از زمین: إقلاعُ     الطائرة پرواز، هواپیمایی: طَیَران پزشک: طَبیب (جمع: أطِبّاء) پستان: ثَدْی پسته: فُستُق پسر: وَلَد (جمع: أولاد) پشت: خَلْفَ، وَراءَ پشت بام: سَطح (ج: سُطوح) پشت، کمر: ظَهْر پل: جِسْر (ج: جُسور)، کوبری (در     عربستان) پلاک ماشین: لَوحةُ السّیارة پلکان، پله: سُلَّم (ج: سَلالِم)

پله برقی: سُلَّم کَهرَبائیّ پلیس (مأمور پلیس): شُرطیّ پلیس، اداره پلیس: شُرطة پلیس راهنمایی و رانندگی: شُرْطةُ     المُرور پماد: ضَماد، مَرهَم پمپ آب: مَضَخَّةُ الماء پمپ بنزین: مَحَطَّةُ الوَقود پنبه بهداشتی: قُطن طِبیّ پنج: خَمسة، خَمس پنجاه: خَمسین، خَمسون پنجره: نافِذَة (ج: نَوافِذ)، شُبّاک     (ج: شَبابیک) پنجم: خامِس پنچرگیری: بَنشَر پنیر: جُبْنَة (جِبِن در عامیانه) پنیر سه گوش: جُبْنة مُثَلّثات پنیر یک نفره: جُبْنة شَفَرات پوست: جِلْد، بَشَرة پوست کن سیب‏زمینی: قَشّارةُ     البَطاطِس پوسیدگی دندان: تَسَوُّسُ الأسنان پیاده: ماشیا پیاز: بَصَل پیچْ خورده: مُلتَوی پیچ گوشتی: مِفَکّ پیچ گوشتی چهارسو: مِفَکّ مُرَبَّع پیر: عَجوز، شایِب (عامیانه) پیراهن: قَمیص (ج: قُمصان) تا اینکه، حتّی: حتّی تابلو: لَوحة تابلو پروازها: لَوحَةُ الرَّحَلات تا، تا اینکه: حتّی

تب: حُمَّی، سُخْنة تجهیزات: مُعَدّات تحویل داد: سَلَّمَ تحویل گرفت، دریافت کرد: اِستَلَمَ تخت: سَریر (ج: أسِرَّة) تخت دو نفره: سَریر مُزدَوج، سَریر     دَبَل تخم‏مرغ آب پر: بَیض مَسلوق ترازو: میزان تره، تره فرنگی: کُرّاث تزریق: زَرق تشک: فِراش (در عربستان:     مَرتَبَة، در عراق: دَوشَک) تشکّر کرد از: شَکَرَ تعداد: عَدَد تعمیر: تَصلیح تعمیر کن: صَلِّحْ تعویض روغنی: تَغییرُالزُّیوت تلفن: هاتف، تلیفون تلفن بی‏سیم: لاسِلکیّ تلفن داخلی: تَحویلة تلفن مرکزی: بَدّالة، سَنترال تلفن همراه: جَوّال، نقّال، محمول تماس بگیر: اِتَّصِلْ تماس می‏گیرم با: أتَّصِل بِـ تماس‏های تلفنی: اتّصالات هاتِفیّة تمام شد: اِنتَهَی، خَلَص تمیز: نَظیف تنها: وَحیدا تو: أنتَ (مؤنث: أنتِ) توالت: دَورةُ المیاه، مِرحاض     (ج: مَراحیض) تو را چه می‏شود (چته)؟: ما بِک

109

توقّفگاه: مَوقِف (جمع: مَواقِف) تولّد: میلاد تو (مذکر): أنتَ تو (مؤنّث): أنتِ تهران: طَهران تیم پزشکی: فَریق إسعافیّ جا به جا کردن: نَقْل جا شکری: سُکَّریّة جا ماند: بَقِیَ جانباز، معلول: مُعَوَّق جعبه کمکهای اولیه: عُلْبة الإسعافاتِ الأوّلیّة جعفری: بَقدونِس جلویی: أمامیّ جمع کرد: جَمَعَ جمع کن: اِجمَعْ جناب دکتر: حَضرةُ الطبیب جواب بده به: أَجِبْ عن جو پوست کنده: شَعیر مُقَشَّر جوجه کباب: فَرّوج مَشْویّ جوش، جوشیده: ساخِن چاق: سَمین، مَتین چاقو: سِکّین (ج: سَکاکین) چای: شای چای پررنگ: شای ثَقیل چای تلخ: شای مُرّ چای شیرین: شای حُلو چای کم رنگ: شای خَفیف چپ: یَسار، شِمال چته (در عامیانه): اِش فیک چرا، برای چه: لِماذا، لِمَ (در     عامیانه: لِـیش) چراغ راهنمایی و رانندگی: إشارةُ

المُرور چرخ: عَرَبیّة، نَقّالة، عَربانة     (عامیانه) چرخ گوشت: مِفْرَمَة لَحْم چسباند: ألصَقَ چشم: عَین (ج: عُیون) چشم (اطاعت): أبشِر، حاضِر، علی     رأسی، علی عینی چشم شما بی‏بلا: تَسلَم عَیناک چطور: کَیفَ (عامیانه عراق:     اِشلَون) چقدر، چه تعداد: کَم چلو خورش: رُزّ مَعَ المَرَق چلو کباب: رُزّ مَعَ الکباب چلو مرغ: رُزّ مَعَ الدَّجاج چمدان: حَقیبة (جمع: حَقائب) (در     عامیانه: شَنطة جمع: شِنَط) چنجه: کباب قِطَع چند: بِکَم، کَم چند لحظه صبرکن: خَلّیک مَعای     (عامیانه) چنگال غذاخوری: شَوکة چوب لباسی: عَلّاقة چه: ما، ماذا، ماهوَ، ما هیَ (در     عامیانه عربستان: اِش؛ عراق:     شِنو و سوریه: شو) چهار: أربَعَة، أربَع چهارتایی: رُباعیّ چهارراه، سه راه: مُفَتَرق طُرُق چهارشنبه: أربِعاء(1) چهارم: الرابع چه تعداد، چند تا: کم عددا چه خبر: ما الخَبَر

چه خدمتی از ما ساخته است؟: أیّ     خدمة چه دردی: بأَیّ أَلَم چه فرمایشی دارید؟: ماذا تأمُر چه کسی: مَن، مینْ (عامیانه عربستان)، مِنو (عامیانه عراق) چهل: أربَعون، أربَعین چهلم: الأربَعون، الأربَعین چیز: شَیء (جمع: أشیاء) چیزها: أشیاء چیست: ما، ماذا، ماهو، ماهی حدود: حَوالی حراست فرودگاه: أمنُ المَطار حرکت کن: تَحَرَّکْ حسن همکاری شما: حُسنُ     مُساعَدَتِک حضرت عالی: حَضْرَتُکُم حمّام، توالت: حمّام (جمع:     حمّامات) حمام فرنگی: حمام إفرَنجیّ حمل و نقل گروهی: نَقْل جَماعیّ حنجره: حنجرة حوله: مِنشَفَة (ج:مَناشِف)،     خاولی، فوطة، بَشکیر خارج شوندگان: مُغادرون خاموش کن: أطْفِئ، طَفِّی     (عامیانه) خامه: قِشطة (در عامیانه عراق:     گِیمَر)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- در عامیانه عربستان: الرُّبوع (سه‏شنبه نیز در فصیح «الثُّلاثاء» ولی در گوش عامیانه عربستان «التُّلوت» تلفظ می‏شود.)

110

خدا به شما پاداش خیر دهد:     جَزاکَ اللّه خیرا خداحافظ: فی أمان اللّه خداحافظی: وِداع، وَداع خدا شما را حفظ کند: حَفِظَکَ اللّه خراب: مُعَطَّل، عاطِل، خَربان     (عامیانه) خروج، ترک کردن جایی: مُغادَرَة خروجی اضطراری: مَخرَج     طَوارِئ خرید: اِشتَرَی خریدن: شِراء خسته نباشی: ساعَدَک اللّه خط مستقیم تلفن: خطّ مُباشِر     للهاتِف خواب‏آلود: نَعسان خواب آلودگی: نُعاس خوابیده: نائم خواست: أرادَ، طَلَبَ خواستن: طَلَب خواهر: أخت (ج: أخَوات) خواهشمندیم: نَرجو خواهم گفت: سَأقولُ خوب: طَیِّب، جَیِّد (عامیانه عربستان:     کوَیِّس و عراق: زیِنْ) خوبم: أنَا بِخَیر خورشت بادمجان: مَرَق الباذِنجان خورشت کدو: مَرَق الکوسه خورش سبزی: مَرَق الخُضَر خوش آمدی: أهلاً و سهلاً بِکَ،     مَرحَبا خوش آمدید: أَهلاً و سَهلاً بِکُم،     مَرحبا بِکُم

خون: دَم (ج: دِماء) خونریزی: نَزیفُ الدَّم خونریزی بینی، خون دماغ: رُعاف خونریزی مغزی: نَزیف فی المُخّ خون مردگی: کَدْمة خیابان: شارع (جمع: شَوارع) خیابان اصلی: شارع رئیسی خیلی: جِدّا خیلی ممنون: شُکرا جَزیلاً داخل می‏شود: یَدخُلُ دارای اجازه، مجاز: مَسموح دارای پوست سفید: ذوبَشَرَة     بَیضاء دارای ریش سیاه: ذولِحْیة سَوداء دارد: عِندَهُ، لَهُ، لَدَیهِ دارم: عِندی، لی، لَدَیَ دارو: دَواء (ج: أدویة) داروخانه: صَیدَلیّة داروخانه‏دار: صَیدَلیّ داری: عِندَک، لَکَ، لَدَیکَ دارید: عِندَکُم، لَکُم، لَدَیکُم داشت: کانَ عِندَهُ داشتید: کانَ عِندَکُم، کانَ لَکُم،     کانَ لَدَیکُم در: باب (ج: ابواب) در آغاز: فی البِدایة در ابتدا: فیالبدایة در حال آمدن: قادِمینَ در حال ترک کردن: مُغادِرینَ در خدمت شما: فی خدمتِکُم درخواست: طَلَب (جمع: طَلَبات) درد: ألم، وَجَع (ج: آلام، أوجاع) در، داخل: فی

در، درب: باب (جمع: أبواب) دردسر، گرفتاری: وَرطة دردهای مفاصل: أوجاعُ المفاصل در قوطی باز کن: فَتّاحةُ العُلَب درمانگاه: مُستَوصَف (ج:     مُستَوصَفات) درها: أبواب دریافت کردم: اِستَلَمْتُ دریافت کردی: اِستَلَمْتَ دست: یَد (جمع: أیدی) دستگاه تلفن: جِهازُ التلیفون دستگیره در: مِقبَضُ الباب دستمال: مِندیل (جمع: مَنادیل) دستمال کاغذی: مَنادیل ورقیّة دستمزد: أُجرة دشوار، سخت: صَعب دشواری: صُعوبة دفتر کار: مَکَتب (جمع: مَکاتِب) دفتر مدیر هتل: مکتبُ مدیرِ     الفُندُق دقیقا: بِالضَّبط دمپایی: شِبشِب (در عربستان) دندان: سِنّ (ج: أسنان) دندان پزشک: طبیبُ‏الأسنان دو: اِثنان (اِثنَین) دوازده: اِثنا عَشَر دوازدهم: الثانی عَشَر دوتایی: ثُنائیّة دو دقیقه: دقیقتَین دور از: بَعید عَن دوربین: کامیرة، کامیرا دوست: صَدیق (جمع: أصدقاء) دوستان: أصدِقاء

111

دوست داری: تُحِبُّ دوش حمّام: دوش دوشنبه: الاثنَین دوغ: لَبَن رائب دوم: الثانی دوهزار: ألفان (ألفَین) دویست: مِئتانِ، مِئتَین دَه: عَشَرَة، عَشر دِه: قریة (جمع: قُرَی)، ریف (جمع:     أریاف) دهان: فَم (ج: أفواه) دهم: العاشِر دیالیز: غَسیلُ الدّم دید: شاهَدَ، رأی (در عامیانه:     شافْ) دیدن: مُشاهَدَة، رؤیة دیر کرد: تَأخَّرَ دیروز: أمس دیشب: لَیلةُ أمس دیگ: قِدْر (ج: قُدور) دیگر: آخَر (مؤنث: أُخرَی) دیوار: جِدار (ج: جُدران)، حائط     (ج: حیطان) ذکر کن: اُذکُرْ راست: یَمین ران: فُخذ راننده: سائق (جمع: سُوّاق) راهرو: مَمَرّ (ج: مَمَرّات) راهنمایی کردن: إرشاد رستوران، غذاخوری: مَطعَم (ج:     مطاعِم) رسیدی: وَصَلتَ رسیدیم: وَصَلْنا

رشته فرنگی: شَعْریّة رفت: ذَهَبَ، راحَ رفتار تو: مُعامَلَتُک رفتن: ذَهاب رگ: عِرْق (ج: عُروق) رگلاتور: مُنَظِّمُ الغاز رنگ: لَون (جمع: ألوان) رنگ‏ها: ألوان روحانی: مُرشِد دینیّ روز: یَوم (جمع: أیّام) روشن کن: شَغِّلْ روشن کن (لامپ را): وَلِّع النور روغن مایع: زَیت سائل ریش: لِحْیة زائران ما: زُوّارُنا زانو: رُکْبة زایشگاه: قِسمُ الولادة زبان: لِسان (ج: أَلسِنة) زبان عربی: اللغةُ العربیّة زخم، جراحت: جُرح (ج: جُروح) زن: امرَأة (ج: نساء)، حُرمة (ج:     حَریم «در عامیانه عربستان») زنان: نِساء، نِسوان زنده باشی: حَیّاکَ اللّه زنش (همسرش): زَوجَتُهُ زیاد: کَثیر، جَزیل زیاد کن: زَوِّدْ، زَیِّدْ زیادی است: زائد زیرا: لِأنَّ، لِأنَّهُ ساختمان: عِمارة، بِنایة، بِناء ساعات ملاقات: ساعاتُ زیارةِ     المَرضَی ساکت شو: اُسکُتْ

سال: سَنَة (ج: سَنَوات)، عام (ج:     أعوام) سالاد: سَلَطة سالن: صالة، قاعة، صالون سالن اجتماعات: صالةُ المُحاضَرات سالن انتظار: قاعةُ الانتظار سالن پذیرایی: صالةُ الاستقبال سالن فرودگاه: قاعَةُ المَطار سالن‏ها: صالات، قاعات سال‏ها: سَنَوات، أعوام ساولون: سافلون سبد: سَلَّة (ج: سَلّات) سبز: أخضَر (مؤنث: خَضراء) سبزیجات: خُضْرَوات سبزی خرد کن: قَطّاعةُ الخُضَر سبک: خَفیف سبیل: شارِب (ج: شَوارِب) سر: رَأس (ج: رُؤوس) سرد: بارِد سردخانه: ثلّاجة (ج: ثَلّاجات) سردرد: صُداع سرشلنگی: شَطّاف سرفه: سُعال، کُحّة، قُحّة سرگیجه: دَوخة سرُم: مَصْل، ماء مُغَذّی سرماخوردگی: زُکام (در عراق:     نَشلة) سرور من، آقای من، قربان:     سیّدی سرویس: خِدمة سس تند: شَطَّة حارّ، صَلْصة حارّ سس گوجه: صَلْصة طَماطة

112

سفر: سَفْرَة سفر کرد: سافَرَ سفر کردم: سافَرْتُ سفر کردی: سافَرْتَ سفر می‏کنم: أُسافِرُ سفر می‏کنی: تُسافِرُ سفر نکردم: ما سافَرتُ سفر نکرده بود: کانَ ما سافَرَ سُفره: سفرة، مائدة سفرها: سَفرات سفید: أبیَض (مؤنث: بَیضاء) سقف: سقف (ج: أسقُف) سکته قلبی: جَلْطة قَلبیّة سکته مغزی: جَلْطة دِماغیّة سلف سرویس: خِدمة ذاتیّة سمت راست شما: علی یَمینِک سوئیت: جَناح (جمع: أجنحِة) سوئیتها: أجنِحة (جمع: جَناح) سوار می‏شود: یَرکَب سوپ: شوربة، حِساء سودمندتر: أنفَع سوم: الثالِث سه: ثَلاثة، ثَلاث سه بار، سه دفعه: ثَلاث مَرّات سه تایی: ثُلاثی سیاه: أسوَد (مؤنث: سَوداء) سیب زمینی: بَطاطِس، بَطاطا سی‏سی یو: عنایة مُرَکّزة سیصد: ثَلاثمِئة سیم تلفن: سِلْکُ الهاتف سیم کارت: شَریحة، بِطاقة سینه: صدر (جمع: صُدور) سینی: صینیّة

سؤال کرد: سَأَلَ سؤالها: أسئلة شارژ سیم کارت: شَحنُ الشَّریحة شام: عَشاء شام خوردم: تَعَشَّیتُ شانه (شانه سر): مُشْط شب: لَیل، عِشاء، مساء شب‏به‏خیر: مَساءَالخیر شربت: شَراب شروع می‏کنند: یَبدَؤون شروع می‏کنیم: نَبدَأ شصت: سِتّون، سِتّین شغل تو: مِهنَتُک شکر: سُکَّر ناعِم شکسته: مَکسور شکسته بند، ارتوپد: مُجَبِّر شکم: بَطن (جمع: بُطون) شلنگ روکشْ فلزی: لَیّات مَعدِنیّة شلنگ گاز: خُرطومُ الغاز شلوغ: مُزدَحَم شما: أنتُم شماره: رَقَم (جمع: أرقام) شماره گذرنامه: رَقَمُ الجَواز شماره‏ها: أرقام شماره ماشین: رقمُ السّیارة شماره ویزا: رَقَمُ التَّأشیرة شنبه: السَّبت (در عامیانه: سَبِت) شور: مالِح شوری: مُلوحة شهر: مدینة (جمع: مُدُن) شیرآب: بِزْبوز، حَنَفیّة شیر پاستوریزه: حَلیب مُعَقَّم شیر پرچرب: حَلیب کامِلُ الدَّسَم

شیر، شیرخوردن: حَلیب شیرین: حُلْو شیرینی: حَلَوّیات شیرینی فروش: حَلْوانیّ شیرینی فروشی: حَلَویّات شیرینی: حَلَویّات شیرینی (شیرین بودن): حَلاوة شیشه: زُجاج (در عامیانه: گُزاز) صابون مایع: صابون سائل صبح: الصَّباح صبحِ امروز: صَباحُ الیوم صبحانه: فُطور، إفطار، فَطور (در     عراق: رُیوق) صبحانه: فُطور، إفطار، فَطور صبحانه خوردم: فَطَرتُ (در     عراق: تَرَیَّقتُ) صبح به خیر: صَباح‏الخَیر صبح به خیر و شادی: صَباحَ النور     و السُّرور صبر کن: اِصبِرْ (اِستَنّا در عامیانه     مصر) صد: مِئة، مِائة، (در عامیانه: میّة) صدابزن: نادِ (در عراق: صیحْ) صدویکم: الأَوّل بعدالمائة صرافی: صِرافة صندلی: کُرسیّ (ج: کَراسیّ)، مَقعَد     (ج: مَقاعِد) صندلی‏ها: مَقاعِد، کَراسیّ صندوق: صُندوق (ج: صَنادیق) صندوق بغل: صُندوقُ الجَنب صندوق پستی: صُندوقُ‏البَرید صندوق‏ها: صَنادیق صندوق‏های بغل: صَنادیقُ الجَنب

113

طاس و بی‏مو: أصلَع طبقه: دَور (ج: أدوار)، طابِق (ج:     طَوابِق) طبقه‏ها: طَوابِق، أدوار طرف چپ: عَلَی الیسار طرف راست: عَلَی الیمین عجله کن: اِستَعْجِلْ، بِسرعة، أسرِعْ عجله نکنید: لاتَستَعجِلوا عسل: عَسَل عمر او: عُمرُهُ عمره گزار: مُعتَمِر عمره گزاران: مُعتَمِرون عوض کن: بَدِّلْ، غَیِّرْ عوض می‏کنم: أُبَدِّلُ عوض می‏کنیم: نُغَیِّرُ، نُبَدِّلُ عیبی ندارد: لابَأسَ (در عامیانه     عربستان: ما فی مشکلة) عینک: نَظّارة (ج: نَظّارات) غذاخوری: مَطعَم (جمع: مَطاعِم) فراموش کرد: نَسِیَ فراوان: جَزیلاً، کثیرا فردا: غَدا (عامیانه عربستان:     بُکرة؛ عامیانه عراق: باچِر) فروخت: باعَ فرودگاه: مَطار (جمع: مَطارات) فرودگاه بین‏المللی: المَطارُ     الدُّوَلیّ فرود هواپیما: هُبوطُ الطائرة فروش: بَیع فروشگاه: مَتجَر (جمع: مَتاجِر) فروشگاه‏ها: مَتاجِر فروشنده: بائع (ج: باعة) فریزر: فریزر، مُجَمِّدة

فریزر: ثَلاّجَة تَجمید، مُجَمِّدَة فشار بده: اِضغَطْ فشارخون: ضَغْطُ الدَّم فشار دادن: ضَغْط فکس: فکس فلاکس چای: تِرموس شای (ج:     تِرموسات)، بَرّاد شای فلکه گاز یا آب: مِحبَس فندک: وَلّاعة فهمیدم: فَهِمتُ فیروزه‏ای: فَیروزَجیّ قابل نوشیدن: صالح للِشُّرب قاشق: مِلعَقَة (ج: مَلاعِق) قاشق چای‏خوری: مِلعَقَة شای قالی، قالیچه: سجّاد (جمع:     سَجاجید) قبول نکرد: ما قَبِلَ قبول نمی‏کنیم: لانَقبَلُ قد بلند: طَویلُ القامة قدکوتاه: قَصیرُ القامة قرارداد: عَقْد (ج: عُقود)، اتّفاق قرص: حَبّ (جمع: حُبوب) قرمز: أحمَر (مؤنث: حَمراء) قصّاب: جَزّار، لَحّام قطع است: مَقطوعة قفل: قُفل قلیان: شیشه، غَرشة، نارجیلة قند: سُکَّر قَوالِب، سکّر مکعَّب قندان، جاشکری: سُکَّریَة قند حبّه: سُکَّر قوالِب، سُکَّر مکعَّب قندخون: سُکَّر، مرض سکّر قوطی: عُلْبة (جمع: عُلَب) قهوه‏ای: بُنّیّ(در عراق: قَهْوای،

جَوزی) قیمت: سِعر (جمع: أسعار) ثَمَن،     قیمة کابین: کَبینة (ج: کَبائن) کارت، بلیت: بِطاقة (جمع:     بِطاقات) کارت بهداشتی: شَهادة صِحیّة کارت تلفن: بِطاقة التلیفون کارت خروج: بِطاقةُ المُغادَرَة کارت ماشین: بِطاقةُ الاستمارة کارت من: بِطاقتی کارت ورود: بِطاقةُ الدُّخول کارگاه: مَعمَل (ج: مَعامِل) کارگر: عامِل (ج: عُمّال) کارمند: مُوَظَّف کاروان: قافلة (جمع: قَوافِل) کامل کنید: أکمِلوا، کَمِّلوا کباب پز: شَوّایة کپسول دارو: کَبسول (جمع:     کبسولات) کپسول گاز: أنبوب غاز، قِنّینَة غاز کپسول‏های گاز: أنابیب (جمعِ     أنبوب) کتابخانه: مَکتَبَة کتری: تِرموس شای (در عامیانه     عراق: کِتْلی) کثیف: وَسِخ کثیفی: وَساخة کجا: أَینَ (در عامیانه عربستان و     عراق: وَین) کد: مِفتاح (ج: مَفاتیح) کدام: أَیّ کد بین‏المللی: مِفتاح دُوَلیّ

114

کره: زُبدَة (زِبِد در عامیانه) کفش: حِذاء (جمع: أحذیة) کفش‏ها: أحْذیة کفگیر: کَبشة کلم برگ: مَلفوف کلم پیچ: مَلفوف، کُرُنب کلید: مِفتاح (جمع: مَفاتیح) کلیدبرق: زِرّالکَهرَباء کلید زاپاس: مِفتاح احتیاطی کلیدها: مَفاتیح کم: قَلیل (در عامیانه اِشْوَیِّة که     مصغَّر «شَیء» است) کم است: ناقِص کمربندی: طریق دائریّ کمک کردن: مُساعَدَة کم کن (بردار): نَقِّصْ کنار: جَنبَ، جِوار کوبیده: کباب کُفتة کوتاه: قَصیر کوچک: صَغیر (جمع: صِغار) کوچک‏تر: أصغَر کولر آبی: مُبَرِّدة کولر گازی: مُکَیِّف (ج: مُکَیِّفات) که: أنْ کی، چه موقع: مَتَی (در عامیانه     عراق: اِش وَکِت) کیف، چمدان، ساک: حَقیبة (ج:     حَقائب)، در عامیانه: شَنْطة     (ج: شِنَط) کیف دستی: مِحفَظَة یَدوَیّة کیف سامسونیت: حَقیبة     دِبلوماسیّة کیه (در تلفن): مینْ مَعای (در

عامیانه عربستان) کیه، کیست: مَن هوَ گاز استریل: لَصْقة مُعَقَّمَة (شاش) گاز، چسب: لَصقة گازدار، گازی: غازیّة گاو صندوق: خِزانةُ نُقود گذرنامه: جَوازُ السَّفر گذرنامه‏ها: جَوازات گران: غالی گران‏تر: أغلَی گردن: عُنُق، رَقَبة گرما: حرارة گرم، جوش: ساخِن گرم، داغ: حارّ گشتی: دَوریّة (ج: دَوریّات) گشنیز: کُزبُرة، کُسبُرة گل کلم: قَرنابیط گمرک: جَمارِک گم شد: ضاعَ، فُقِدَ گمشدگان: تائهین، ضائعین،     مفقودین گم شده‏اند: ضاعوا، فُقِدوا گم کرد: ضَیَّعَ، فَقَدَ گندمگون: أسمَرُ اللَّون گواهینامه رانندگی: رُخْصة قیادةِ     السیّارة، رُخصْة السَّوق گوش: أُذُن (ج: آذان) گوشت: لَحْم (ج: لُحوم) گوشی: سَمّاعة لاستیک زاپاس: کَفرة احتیاطیّة لاغر: نَحیف لب: شَفَة (ج: شِفاه) لباس‏ها: مَلابِس، ثیاب، أَلبِسة

لبنیّات: ألبان لب‏ها، دو لب: شَفَتَین، شَفَتان لپه: حُمُّص مَجروش لطفا: رَجاءً، مِن فَضلِک لوبیا سبز: فاصولیا خَضراء لوبیا قرمز: فاصولیا حَمراء لوستر: ثُرَیّا، نَجَفة لوله‏کش: سَبّاک لیست، منو: قائمة ما: نَحنُ مادر: أُمّ (جمع: أمَّهات)، والِدة مادربزرگ: جَدَّة ماست: لَبَن، لَبَن زَبادی (در عراق:     رَوبة) ماشین: سیّارة ماشین آتش‏نشانی: سَیّارةُ الإطفاء ماشین باربری: سَیّارةُ الحُمولة ماشین پلیس: سَیّارةُ الشُّرطة ماشین ریش تراشی: مَکِنةُ     الحِلاقة ماشین کرایه، تاکسی: سَیّارةُ     الأجرَة ماند، جا ماند: بَقِیَ ماهیتابه: مِقلاة(عامیانه عراق:     طاوه) ماهیچه: عَضَلَة مأمور پلیس: شُرطیّ مأمور نظامی: رَجُل عَسکَریّ متأسّفانه: مَعَ‏الأسَف متشکرم به خاطر: شُکرا عَلَی مجاز نیست: غیر مَسموح مجهّز می‏کنند: یُجَهِّزونَ مچ دست: مِعصَم (ج: مَعاصِم)

115

مخلوط کن: خَلّاطة مدیران: مُدَراء مدیر کاروان: مدیرُ القافلة (در     عامیانه: حَملَدار) مدیر کاروان: مدیرُ القافلة (در     عامیانه: حَملَدار، معلّم) مرا وصل کن: حَوِّلْنی مربای توت‏فرنگی: مُربَّا فَراولة مربای زردآلو: مُربَّا مِشمِش مرتب کن: رَتِّبْ مرد: رَجُل (جمع: رِجال) مردان: رِجال مرغ بریان: دَجاج مَشْویّ مرکز مخابرات: مرکزُ الاتّصالات مسئول کاروان: مسؤول الحَملَة مستقیم: عَلَی طول (در سعودی)     دُغْری (در عامیانه سوریه)،     گُبَل (در عامیانه عراق)، سیده     (در امارات) مستقیم (مانند پخش مستقیم):     مُباشِر مسمومیت: تَسَمُّم مشخصات آنها: مواصَفاتُهُم مطب: عیادةُ الطبیب معاون: مُساعِد معاینه: فَحص (ج: فُحوص) معیّن کردن: تعیین معیّن کن: عَیِّنْ مقابل، جلو: أمَامَ (در عامیانه:     گِدّام) ملافه: شَرشَف (جمع: شَراشِف) ملافه‏ها: شَراشِف ملاقه: مِغرَفة

ملّیّت: جِنسیّة ممکن است: یُمکِن، مُمکِن من: أنا (در عامیانه: آنی) منتظربمان: اِنْتَظِرْ مو: شَعْر موبایل: جَوّال، مَحمول، نَقّال،     خَلیَوی (درعراق) موکت: موکیت مُهر: خَتم مهم: هامّ، هامّة مهماندار: مُضَیِّف می‏آوَرَد: یَجلِبُ، یُحضِرُ (در     عامیانه: اِیجیبْ) می‏آید: یَأتی، یَجیء میدان و فضای فرودگاه: ساحةُ     المَطار میز: طاولة، مِنضَدَة مینی‏بوس: میکروباص (ج:     میکروباصات) میوه: فاکِهة (ج: فَواکِه) ناخن: ظُفْر (جمع الجمع: أظافیر) نادرست: خَطَأ ناراحت (دلخور): زَعْلان ناراحت (غمگین): حَزین نارنجی: بُرتُقالیّ ناظر، سرپرست: مُشرِف نام: اسم (جمع: أسماء) نام پدر: اسمُ الأب نام پدربزرگ: اسمُ الجَدّ نام خانوادگی: اسمُ العائلة،     الاسم‏العائلیّ نام کوچک: الاسم الأوّل نان: خُبْز، خُبُز، عَیش

نان تافتون: تَمیس نان ساندویچی: صامولی(در     عراق: صَمّون) ناهار: غَداء ناهار خوردم: تَغَدَّیتُ نخود: حُمُّص نخودفرنگی: بازِلّاء نردبان: سُلَّم (ج: سَلالِم) نزدیک: قَریب نزدیک به: قریب من نزدیک تر: أقرَب نزدیک، در نزدیکی: قُرْبَ نزدیک شد به: اِقتَرَبَ مِن، قَرُبَ     مِن نسخه پزشک: وَصفة (جمع:     وَصفات) نسکافه: نسکافه نشت می‏کند: یَتَسَرَّب نشسته: جالِس نصب کن: رَکِّبْ نظامی: عَسکَریّ نعنا: نَعناع نفخ معده: انتفاخ فی المعدة نگاه کن: اُنْظُر (در عامیانه: شوفْ) نگران نشو: لاتَقَلقْ نگهبان: حارِس (ج: حُرّاس) نگهبان ساختمان: حارِسُ العِمارة نگهداری، تأسیسات: صیانة نماز بخوان: صَلِّ نماز خواند: صَلَّی نماز می‏خواند: یُصَلّی نمک: مِلح نمکدان: مَلاّحة، مِملَحة

116

نمونه: نَموذَج (جمع: نَماذِج) نمونه‏ها: نَماذِج نوار چسب: شَریط لاصِق (شَتَرتون در عامیانه عربستان) نوار قلب: رسمُ القلب، تخطیطُ     القلب نوار مغز: رَسمُ المُخّ نود: تِسعون، تِسعین نودم: التسعون نوزده: تِسعة عَشَر نوزدهم: التاسِع عَشَر نوشته شده: مَکتوب نوش جان: هَنیئا لَکَ نوشیدن: شُرب نوشیدنی‏ها: مَشروبات نوشیدنی‏ها (بستنی و آب‏میوه     و...): مُرَطِّبات نوشیدنی‏های گازدار: مُرَطِّبات     غازیّة نه: لا نه بابا: لا یابَه (در عامیانه عراق) نیازمند: بِحاجة نیست: لَیسَ (در عامیانه عراق و     عربستان: مو در سوریه: مُش) نیست، موجود نیست: ما موجود،     (در عامیانه عراق: ماکو و در     عامیانه عربستان: مافی) نیم: نِصف (در عامیانه: نُص) نیم طبقه: مَسروقة، میزانیّة نیمه شب: مُنتَصَفُ اللَّیل وارد شدن: دُخول

واکسیناسیون: تَطعیم وان: بانیو (ج: بانیوات) وانت: وَنیت وجود دارد: یوجَد، موجود (در     عامیانه عراق: أکو و در     عربستان: فی) ورود: دُخول ورودی ساختمان: مَدخَلُ العِمارة وسعت، اندازه: سِعَة وظیفه‏ام است تشکّر لازم نیست:     لا شُکْرَ عَلَی الواجِب وقت شما به خیر: أسعَدَاللّه     أوقاتَکُم وقتی که: لَمّا، عِندَما ولی: لکِنْ ویزا: تَأشیرة، فیزا هان: ها هتل: فُندُق (جمع: فَنادِق) هتل‏ها: فَنادِق هجده: ثَمانیة عَشَر هجدهم: الثامِن عَشَر هرگز: کَلّا هر، همه: کُلّ هزار: ألف هزاران: آلاف هست، موجود است: مَوجود هشت: ثَمانیة هشتاد: ثَمانون، ثَمانین هشتم: الثامِن هفتاد: سَبعون، سَبعین هفته: أُسبوع (ج: أَسابیع)

همان طور که: کَما هماهنگی کردن: تَنسیق همچنین: أیضا، (در عامیانه عراق:     هَم و در عربستان: کَمان) همراهان: مُرافِقون همراهت: مَعَکَ همراهش: مَعَهُ همراهم: مَعی همکف: دَور أرضیّ همه، هر: کُلّ همه آنها: کُلُّهُم هنگام، نزد: عِندَ هنگامی که: عِندَما، لَمّا هواپیما: طائرة (جمع: طائرات) هویج: جَزَر یا: أوْ، أمْ یاد دادن: تعلیم یادداشت کن: سَجِّلْ یادم رفت، فراموش کردم: نَسیتُ یازده: أَحَد عَشَر (در عامیانه     عراق: دَعَش) یازدهم: الحادی عَشَر یبوست: إمساک یخچال: ثَلّاجة یک: واحِد یک بار: مَرَّة واحدة یک سال قبل: قَبلَ سَنَة یکشنبه: الأحَد یک نفره: مُفْرَدَة یک نفره (پنیر): شَفَرات یکی از، یکی: أحَد یکی یکی: واحدا واحدا