توصیه های ضروری به زائران حج تمتع

وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حَجُّ البَیتِ مَنِ استَطَاعَ إِلَیهِ سَبِیلاً 
و بر مردم حج و زیارت آن خانه خدا واجب است بر هر کسی که توانایی برای رسیدن به آن جا یافت سوره آل عمران آیه ۶۹ 
زائر گرامی: 
اکنون که از میان خیل مشتاقان، توفیق تشرف به بیت الله الحرام و زیارت حریم نبوی (ص) و ائمه مظلوم بقیع علیهم السلام نصیب جنابعالی شده، امیدوار است با مطالعه دقیق و به کارگیری این توصیه ها، از فرصتی که برای ترقی و تعالی روح ایمانی به دست آمده، کمال بهره ها را برده و سفری همراه با آرامش خاطر جسم و جان داشته باشید.

توصیه ها قبل سفر 

* پس از ثبت نام، گذرنامه ها توسط مدیر کاروان دریافت و از طریق سازمان حج و زیارت براى گرفتن روادید به سفارت عربستان ارسال مى گردد و بعد از صدور روادید، به مدیر کاروان بازگردانده مى شود و وى براى گرفتن بلیت به فرودگاه یا سازمان حج مراجعه مى کند. در بلیت، علاوه بر شماره ى صندلى، تاریخ، شماره و ساعت پرواز نیز درج شده است. پس از صدور بلیت، تمام مدارک نزد مدیر کاروان خواهد ماند و به هنگام تشرف، در وقت و مکان مناسب به شما تحویل داده مى شود. 
* در تمام جلسات کاروان (حداقل ۱۰ جلسه) که قبل از سفر برگزار مى شود، شرکت نمایید . 
* به منظور حفظ سلامت خود لازم است در اولین فرصت به پزشک کاروان مراجعه نموده و سوابق پزشکى خود را با صداقت با ایشان در میان بگذارید. پزشک کاروان پس از معاینات کامل، کارت سلامت شما را صادر مى کند. این کارت را باید تا آخر سفر به همراه داشته باشید. 
* واکسن هاى مننژیت و آنفلوانزا را در یکى از مراکز بهداشتى که مشخّصات آنها توسط پزشک کاروان اعلام مى شود، تزریق و کارت واکسیناسیون را دریافت کرده و پس از ارائه به پزشک کاروان، آن را تا پایان سفر به همراه داشته باشید. کارت زرد رنگ واکسن مننژیت را در ساک دستى خود قرار دهید. 
* لباس احرام براى آقایان دو عدد حوله یا پارچه احرام مى باشد، ولى اگر به سرما حساس هستید یا مى خواهید از حوله براى حمّام استفاده کنید، یک حوله اضافى همراه خود ببرید. 
* براى خواهران محترم، یک دست لباس سفید احرام کافى است، چون آنان مى توانند در لباس هاى خود نیز محرم شوند. البته بایستى دقّت نمایید لباس احرام نازک نباشد، زیرا مواضع بدن در هنگام خیس شدن لباس یا عرق کردن، نمایان مى شود و موجب خدشه دار شدن اعمال مى گردد. 
ضمناً خواهران لازم است آرم مخصوص کاروان را به چادر احرام خود نصب کنند، تا در مواقع ازدحام، به راحتى شناسایى شوند. 
* براى تأمین آرامش هرچه بیشتر، زائران و بار همراه آنان از ابتدا تا پایان سفر تحت پوشش بیمه ویژه اى قرار دارند که قرارداد آن با شرکت بیمه توسط سازمان حجّ و زیارت منعقد شده است. بدین ترتیب در طول سفر مى توانید با مراجعه به پزشک یا درمانگاه ها و بیمارستان مرکزپزشکىحج و زیارت ، از درمان رایگان استفاده نمایید و اگر مشکلى در رابطه با بار شما ایجاد شد، از طریق بیمه آن را جبران نمایید. 
* تهیه ارز براى هزینه هاى شخصى بر عهده ى زائران است. با هماهنگى مدیرکاروان، به شعب بانک ملّى مراجعه و ارز مورد نیاز خود را تهیه نمایید. 
* واحد پول عربستان سعودى « ریال» است و نرخ برابرى آن با دلار تقریباً ثابت است یعنى هر دلار آمریکا برابر با ۳.۷۵ ریال سعودى است. با این حساب ۱۰۰ دلار معادل ۳۷۵ ریال است. البته صرّافى هاى مکّه و مدینه، در برابر هر ۱۰۰ دلار ۳۷۲ یا ۳۷۳ ریال مى پردازند. 
* شما مى توانید با مراجعه به صرّافى هاى مورد اعتماد داخل ایران، یا صرّافى هاى مکّه و مدینه، دلار خود را به ریال سعودى تبدیل کنید، ولى انجام این کار در داخل کشور مقرون به صرفه تر است. 
* در صورتى که از عینک استفاده مى کنید، در تمام مراحل سفر مواظب عینک خود باشید، زیرا تعویض یا تعمیر آن شما را با مشکل روبرو مى کند. 
* کارت هاى شناسایى خود را در طول سفر به سینه الصاق نموده یا داخل جیب خود قرار دهید تا در موارد ضرورى، دسترسى به آن آسان باشد. 
* همواره بردبار و صبور و رازدار باشید و اسرار برادران مؤمن را فاش نکنید. دوستى هایى که در این سفر آغاز مى شود، ممکن است مدت هاى طولانى ادامه یابد، بنابراین اخلاق انسانى و اسلامى را همواره مراعات نمایید که منافع بسیارى براى شما در دنیا و آخرت دارد. 
* صبر و تحمّل، مهم ترین مسأله اى است که باید از ابتداى سفر به آن توجه داشته داشته باشید. بدانید همان گونه که چهره افراد مختلف است، روحیّات و اخلاق آنها نیز تفاوت دارد. بنابراین، کوشش نمایید خود را با اخلاق همسفران و اعضاى کاروان تطبیق دهید و از خطاها، لغزش هاى احتمالى دیگران چشم پوشى کنید و از هرگونه درگیرى و مشاجره جدّاً پرهیز نمایید. 

توصیه های مهم دررابطه با فرودگاه 

* زائران محترم باید در ایران ۴ ساعت و در عربستان ۶ ساعت زودتر از پرواز در فرودگاه حضور یابند. 
* بازرسی دقیق بار زائر از سوی ارگان های ذیربط به وسیله افراد متخصص و با تجهیزات پیشرفته صورت می گیرد. لذا از همراه داشتن اشیاء ممنوعه و هر گونه مواد مخدر جداً خوداری نمایید. در غیر این صورت از ادامه سفر شما جلوگیری به عمل خواهد آمد. 
* در کلیه مراحل حضور در فرودگاه حفظ نظم و رعایت نوبت هنگام ورود به سالن های مسافری، کنترل بلیت و بازرسی ضروری می باشد. 
* هر زائر مجاز به حمل۲ عدد جامه دان به ابعاد ۲۷ × ۴۸ × ۶۰ سانتی متر مصوب شرکت های هواپیمایی و هر جامه دان به وزن حداکثر ۲۰ کیلو گرم می باشد. 
* بسته قابل حمل به داخل هواپیما فقط یک ساک دستی کوچک به ابعاد ۱۶ × ۳۰ × ۳۵ سانتی متر به وزن حداکثر ۵ کیلو گرم بوده و حجاج محترم نمی توانند هیچ بسته اضافی حتی نایلکس و پتو یا آب زمزم به داخل هواپیما ببرند. 
* چنانچه زائران هنگام تحویل بار در عربستان بیش از دو جامدان مصوب و استاندارد داشته باشند می بایست برای هر بسته بار اضافه مبلغ ۲۰۰ ریال سعودی بپردازند. ضمن آنکه شرکت های هواپیمایی تعهدی نسبت به حمل و تحویل به موقع بسته های زائران ندارند و بسته های اضافی پس از اتمام عملیات پروازی توسط هواپیماهای باری به ایران منتقل خواهد شد. 
* در پرواز های حج لوازم و وسایل شما در فرودگاه به دقت مورد بازرسی ماموران گمرک و نهادهای مربوطه قرار می گیرد که رعایت مقررات مربوط به خروج ارز و لوازم و کالا الزامی می باشد. 
* از آنجایی که مراحل این بازرسی و نیز مراحل کنترل و تحویل بار به ویژه در پرواز های پر ازدحام وقت گیر می باشد، لازم است طبق زمانی که قبلا به شما اعلام می شود در فرودگاه حاضر باشید. کلیه زائران محترم بر اساس ماده ۳۱ آئین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات می توانند حداکثر تاسقف ارزش ۸۰ دلار کالای مجاز را بدون پرداخت حقوق گمرکی ترخیص نمایند و مازاد آن در صورت نداشتن جنبه تجاری با پرداخت حقوق گمرکی دو برابر سود بازرگانی قابل ترخیص است. 
* اوراق بهادار و اشیاء قیمتی، مدارک و پول خود را در جامه دان های تحویلی به بار قرار ندهید. شرکت های هواپیمایی در قبال مفقود شدن آن ها مسوول نخواهند بود. 
* جامه دان های خود را در هنگام رفت طبق دستورالعمل سازمان حج و زیارت که توسط مدیران کاروان ها به اطلاع می رسد در اختیار عوامل خدماتی قرار دهید. 
* از حمل مایعاتی نظیر سرکه، آب لیمو، مواد شیمیایی، و وسایلی نظیر کپسول گاز، فندک، قوطی نوشابه و ... جداً خوداری شود. 
* ورود اشیاء فلزی و برنده نظیر( چاقو، ناخن گیر، کارد و چنگال و ... ) اسپری، اسباب بازی و ... به داخل هواپیما ممنوع است. 
* بعد از تحویل بار دقت کنید برچسب های شماره دار ( Tag ) برای مقصد مورد نظر روی جامه دان و بسته ها و بلیت شما الصاق شود. این برچسب ها به منزله رسید بار شماست. 
* روی ساک های خود حتی المقدور نام و شماره تلفن تماس خود را به طور خوانا بنویسید. 
* گذرنامه خود را در جامدان هایی که به قسمت بار تحویل می شود نگذارید. 
* در هنگام دریافت گذرنامه از کاروان، مشخصات گذرنامه و عکس را با دقت کنترل نمایید و چنانچه مربوط به شما نیست سریعاً مراتب را به اطلاع مسوولان مربوطه ارائه نمایید. 
* مدارک مسافرتی خویش را در جای امن و مطمئن جاسازی کنید تا در صورت نیاز به مسوولان مربوطه ارائه نمایید 
* در هنگام خروج و ورود به کشور مهر ورود و خروج را شخصاً کنترل نمایید. 
* چنانچه در کشور مقصد گذرنامه شما مفقود شد و موفق به اخذ برگه عبور نشدید قبل از رسیدن به فرودگاه ایران با بستگان نزدیک خود تماس حاصل فرمایید تا کارت شناسایی عکس داری را به ماموران گذرنامه ارائه نمایند. 
* در باجه هاى تحویل اثاث، نوبت را رعایت کرده و هیچ عجله اى نداشته باشید، چون زمان کافى تا سوار شدن به هواپیما وجود دارد. 
* در باجه هاى مستقر در این سالن، گذرنامه ها کنترل مى شود و مهر خروج بر روى آنها مى خورد. چنانچه در یک گذرنامه، نام افراد خانواده یا همراهان شما نوشته شده، باید با هم در یک باجه حاضر شوید. 
* پس از بازرسى گذرنامه، با در دست داشتن بلیت و گذرنامه و ارائه آن به مأموران، براى سوار شدن به هواپیما از سالن بیرون مى روید. 
* هنگام ورود به هواپیما کارت صندلى خود را در دست داشته باشید تا مهمان داران طبق شماره صندلى، شما را به محل استقرار، راهنمایى کنند. از نشستن در صندلى دیگران و بى نظمى اجتناب نمایید. چنانچه در هواپیما بین شما، دوستان و خانواده فاصله وجود دارد بر تغییر جا و نشستن در کنار یکدیگر اصرارى نداشته باشید، زیرا زمان پرواز طولانى نیست. مدت این سفر ( از فرودگاه هاى ایران تا جدّه ) حدود ۵/۲ تا ۳ ساعت است. 
* علاوه بر گذرنامه و بلیت، لازم است کارت زرد رنگى را که پزشک پس از تزریق واکسن مننژیت و آنفولانزا و بررسى وضعیت جسمانى و سلامتى تان به شما مى دهد همراه داشته باشید. 
* سعى کنید رعایت مقرّرات داخل هواپیما را که توسط مهمانداران اعلام مى شود رعایت نمایید. 
* پس از رسیدن به مقصد، هنگام خروج از هواپیما عجله نکنید، اثاثیه خود را بردارید و به آرامى و با رعایت نوبت، خارج شوید. 
* هنگام تحویل ساک هاى بزرگ، آنها را قفل نکنید، زیرا ممکن است براى بازرسى گمرک با مشکل مواجه شوید. 
* پول و اشیاء قیمتى خود را در ساک قرار ندهید و حتى الامکان آنها را به همراه داشته باشید و یا به صندوق امانات هتل بسپارید. 
* پس از انجام تشریفات ورود به عربستان در فرودگاه مدینه یا جده، گذرنامه خود را به مدیر یا عوامل اجرایى کاروان تحویل دهید. 
* پس از عبور از باجه هاى کنترل گذرنامه در فرودگاه هاى جدّه یا مدینه، معمولاً کارت زرد رنگ (واکسیناسیون) را کنترل مى کنند، 
* هنگام سوار شدن به اتوبوس، شماره اتوبوس و صندلى خود را به یاد داشته باشید تا در هنگام پیاده و سوار شدن، دچار مشکل نشوید. البته براى جلوگیرى از هرگونه اشتباه مى توانید پیش از سوار شدن، از مسؤولان کاروان اطلاعات لازم را کسب کنید. 
* اگر مدینه بعد باشید، اتوبوس ها مستقیماً از فرودگاه جدّه به طرف میقات جحفه حرکت مى کنند و پس از محرم شدن به سوى مکّه مى روید. امّا مدینه قبلى ها وارد فرودگاه مدینه مى شوند و فاصله ى فرودگاه تا هتل را تقریبا نیم ساعته طى مى کنند. 
* در صورت گم شدن یا بروز هرگونه تأخیر، بدون نگرانى و اضطراب، در فرودگاه به دفتر ستاد حج و زیارت مراجعه نمایید تا شما را به کاروان برسانند، یا با شماره تلفن هتل محل اقامت در مدینه یا مکّه تماس گرفته و موقعیّت خود را اعلام نمایید. 
* هنگامى که در بین راه براى استراحت و پذیرایى پیاده مى شوید، به دقت محل توقّف اتوبوس، رنگ و نشان آن را به خاطر بسپارید، زیرا فراوانى اتوبوس ها و شباهت آنها به یکدیگر، گاهى موجب سرگردانى زائران مى شود. پس از صرف غذا در زمان اعلام شده، به سرعت به اتوبوس بازگردید و با سرشمارى مجدّد، مطمئن شوید که همه ى همراهان نیز سوار اتوبوس شده اند. 

توصیه های مهم در شهرهاى مدینه و مکه 

* هریک از شما میهمان کشور عربستان هستید، و نماینده ملت ایران و نظام مقدس جمهورى اسلامى هستید، بنابراین کارى نکنید که خداى ناکرده موجب خدشه دار شدن عزت ملّى و مذهب شما شود. 
* ضمن خوش رویى در هر جا و هر زمان، با رعایت ادب و احترام نسبت به زائران کشورهاى مختلف، باعث سربلندى مذهب و میهن اسلامى خود باشید. طبق روایاتى که از ائمه معصومین(علیهم السلام) به ما رسیده، احترام مؤمن از احترام خانه کعبه بیشتر است. 
بنابراین در سلام کردن به دیگران، به ویژه در برخورد با برادران و خواهران اهل سنّت در همه جا، اعم از مساجد، اماکن زیارتى، فروشگاه ها و اماکن عمومى، دریغ نورزید، زیرا سلام کردن تأثیر بسیار خوبى درجذب دیگران به شما دارد. 
* خواهران محترم حجاب کامل (چادر مشکى) را حفظ کرده و از رفت وآمد در قسمت هایى از حرم که مخصوص مردان است، خوددارى کنند. در دو شهر مکّه مکرمه و مدینه منوره ، به ویژه در مسجدالحرام و مسجدالنّبى (صلى الله علیه وآله) با رعایت اصول و احکام اسلامى و با عمل به دستورات اخلاقى، مبلّغ مذهب شیعه باشید. 
* امر به معروف و نهى از منکر، همانند نماز از واجبات الهى است. بنابراین، بر همه ما لازم است که در صورت مشاهده موارد خلاف، به هموطنان خود تذکر دهیم. 
* در تمام نقاط مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله) و مسجدالحرام و برخى اماکن دیگر، دوربین هاى مداربسته نصب شده است، بنابراین از انجام هر کارى که موجب خدشه دار شدن و وهن ایرانیان مى شود، پرهیز کنید. 
* نمازهاى جماعت مسجدالحرام و مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله) به طور مستقیم از تلویزیون سراسرى عربستان و از طریق ماهواره براى کشورهاى دیگر پخش مى شود. بنابراین رفتار شما در هنگام نماز در بینندگان تأثیر خواهد داشت، لذا از نگاه کردن به اطراف و بى نظمى هاى دیگر و اعمال تفرقه انگیز جدّاً خوددارى کنید. 
* براى اقامه نماز جماعت در مسجدالنّبى و مسجد الحرام و آگاهى از مسائل خاصّ آن، بخش مناسک را مطالعه و یا از روحانیون کاروان سئوال نمایید. 
* با توجه به این که شما به زبان عربى مسلط نبوده و اطّلاعات لازم را براى یک مباحثه منطقى ندارید، از ورود به مباحث اعتقادى و سیاسى خوددارى کنید. 
* رعایت نظافت، از ضرورت هاى این سفر مقدس است. از کثیف کردن معابر جدّاً پرهیز نموده و زباله ها را در سطل هاى مخصوص بیندازید. 
* اهل سنت ، بوسیدن ضریح، درها و دیوارها را حرام و از مصادیق شرک مى دانند. از این رو براى جلوگیرى از برخوردهاى تند و متعصبانه، از انجام این اعمال پرهیز نمایید. 
* از برداشتن خاکِ اماکن زیارتى، به ویژه قبرستان بقیع، خوددارى فرمایید، زیرا سفارشى از جانب اهل بیت (علیهم السلام) براى این کار نداریم و علاوه بر این، چنین کارى موجب برخورد تند مأموران مى شود. 
* از خرید گندم و ریختن آن در بقیع یا اماکن دیگر خوددارى کنید. 
* از خواندن برخى زیارتنامه ها و دعاها (مانند زیارت عاشورا) با صداى بلند و یا خواندن نماز در مقابل بقیع که اهل سنت نسبت به آن حساسیت نشان مى دهند، خوددارى کنید و با انجام این اعمال، زمینه درگیرى و برخوردهاى اهانت آمیز را به وجود نیاورید. 
* توجّه داشته باشید که حرم نبوى در مدینه منوّره همچون مسجدالحرام در مکّه مکرمه به صورت شبانه روزى باز است. 
* در سال هاى گذشته، برنامه هاى زیارت به صورت دسته جمعى و با حضور کاروان هاى مختلف، در پشت بقیع انجام مى شد. متأسفانه به دلیل برخى رفتارها، این برنامه ها ممنوع و یا محدود شده است. بنابراین، زیارت نامه را به صورت انفرادى و آهسته قرائت کرده و حتى المقدور برنامه هاى دسته جمعى را در هتل ها انجام دهید. 
* بهترین عمل در مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله) و مسجدالحرام، اقامه نماز (خصوصا به جماعت)، قرائت قرآن و دعا و نیایش است، سعى کنید در طول سفر حداقل یکبار قرآن را ختم کنید. 
* آن دسته از زائرانى که سواد ندارند، از دیگر زائران بخواهند که ادعیه را براى آنها با صداى آرام بخوانند. علاوه بر این مى توانند در زیارت هاى گروهى، از محضر روحانیون کاروان استفاده کنند. اگر این هم ممکن نشد، مى توانند به نیابت از پدر، مادر و بستگان دیگر نمازهاى قضا و مستحبى بخوانند یا به ذکرهاى مستحب، مانند صلوات، استغفرالله ربّى واتوب الیه، سبحان الله، الحمدالله، الله اکبر، لا اله الاّ الله و... مشغول باشند. هم چنین خواندن فاتحه در قبرستان بقیع براى هر کدام از بزرگان دین نیز امرى بسیار پسندیده است. علاوه بر این، یادکردن از همه حاجت مندان و دعاکردن براى برآورده شدن حاجات ملتمسان دعا، پاداش زیادى دارد. 
* در همه جا، رعایت حال سالمندان و بانوان بر جوان ترها لازم است، این کار در مواقعى مانند سوار و پیاده شدن از اتومبیل، ورود و خروج از آسانسورها و ... اهمیت بیشترى دارد. 
* افراد سالخورده و بیمار توجه داشته باشند که اگر براى انجام زیارت یا اعمال حجّ و عمره به ویلچر نیاز دارند، براى کرایه این وسایل یا مزد کارگر، پول کافى به همراه داشته باشند، تا در پرداخت کرایه با مشکل مواجه نشوند. 
* چنان که مى دانید، مدیر و خدمه کاروان ها از افراد متدیّن و خدمت گزار هستند و تنها به قصد خدمت افتخارى به زائران بیت الله، بخشى از عمرشان را در این راه صرف مى کنند. زحمات این عزیزان با مادیات قابل جبران نیست و فقط توجّه و احترام متقابل شما، خستگى را از تن ایشان دور مى کند. 
* کارت شناسایى و کارت هتل را به دقت حفظ کرده و در همه جا و هر زمان به همراه داشته باشید زیرا این کارت، تنها وسیله ى شناسایى افراد بوده و نشانى محلّ اقامت آنها در شهرهاى مکّه و مدینه، روى آن نوشته شده است. 
* اهمیّت گذرنامه در خارج از کشور مانند شناسنامه در داخل و حتى بیش از آن است، در سفر حج معمولا گذرنامه ها به مسوولان هتل سپرده مى شود و هنگام رفتن به فرودگاه براى بازگشت به میهن، به زائران بازگردانده مى شود. 
* زمانى که براى زیارت دوره و بازدید از اماکن مختلف اعزام مى شوید، هنگام پیاده شدن از اتوبوس، کاملاً دقّت کنید و رنگ اتوبوس، نشانه مخصوص و شماره آن و نیز نقطه اى را که پیاده شده اید، به خاطر بسپارید تا هنگامىکه براى سوارشدن مجدّد برمى گردید، دچار مشکل نشوید. 
* عبور و مرور در خیابان هاى مکه و مدینه براى رهگذران و عابران پیاده امن نیست، خودروها بسیار سریع حرکت مى کنند و برخى رانندگان بسیار بى احتیاط هستند. بنابراین، فقط از پیاده روها استفاده نمایید و براى عبور از عرض خیابان، حتماً از محل هاى ویژه ى عابران پیاده، استفاده کنید. 
* خواهران محترم همواره براى رفت و آمدها، فقط از سرویس هاى محلّ سکونت خود استفاده کرده و از سوار شدن به خودروهاى شخصى خوددارى نمایند. و از تردد انفرادى و بدون همراه، خصوصاً در ساعات پایانى شب بپرهیزید. 
* از چند سال پیش زائران ایرانى در مدینه منوره و مکّه مکرمه از سرویس هاى ویژه که با پرچم جمهورى اسلامى مزیّن هستند، استفاده مى کنند. سعى کنید که شماره ى خط و محلّ توقّف اتوبوس مسیر خود را به خاطر بسپارید. 
* در صورت مشاهده هرگونه تخلّف، شماره اتوبوس یا خودرویى را که سوار مى شوید، یادداشت کنید تا به تخلّفات آنها رسیدگى شود. 
* در مسجدالحرام و مسجدالنّبى (به ویژه هنگام اقامه نماز) تلفن همراه خود را خاموش کنید. همچنین از کشیدن سیگار در مسجد النبى(صلى الله علیه وآله)و مسجد الحرام و صحن هاى اطراف آنها جداً خوددارى نمایید. 
* بردن هر وسیله اى به داخل حرم مطهر پیامبر(صلى الله علیه وآله) در مدینه، و مسجدالحرام در مکّه، ممنوع است. از طرفى بیرون از حرم نیز جاى امنى براى گذاشتن اثاثیه نیست، بنابراین زمان خرید را طورى تنظیم نمایید که پس از خرید اجناس از بازار، مستقیماً به هتل یا محلّ سکونت خود بروید. 
* جایگاه خواهران در مدینه ى منوّره، در قسمت هاى عقب مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله) است. چنانچه بخواهید از فیض حضور در قسمت هاى جلوى حرم که مرقد پیامبر(صلى الله علیه وآله) و خانه حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) قرار دارد، بهره مند شوید، مى توانید از ساعت ویژه خواهران (صبح ها از طلوع آفتاب تا حدود ساعت ۱۰ و ظهرها نیم ساعت پس از نماز ظهر تا حدود ساعت ۱۵) استفاده کنید. در این صورت باید ساعات زیارت خود را طورى تنظیم نمایید که هم به صبحانه و ناهار هتل برسید و هم از حضور در قسمت هاى نزدیک قبر مطهّر و روضه منوّره بهره مند شوید. 
* عکس بردارى، فیلم بردارى و کشیدن سیگار در تمام اماکن مقدّس ممنوع است و به شدّت برخورد مى شود، لذا از انجام این کارها پرهیز نمایید. 
* از خوابیدن در مسجد و حرم مطهّر بپرهیزید، زیرا علاوه برکراهت، ممکن است اتّفاقاتى همچون سرقت پول، کفش و وسایل دیگر براى شما پیش آید. 
* هنگامى که قرآن را از جایگاه هاى مخصوص برمى دارید، پس از قرائت، آن را در همان جا قرار دهید و از گذاشتن آن روى زمین، فرش یا هر جاى دیگر جدّاً خوددارى نمایید. هم چنین از حمل قرآن و کفش ها با یک دست جداً بپرهیزید، زیرا این کار از دیدگاه اهل سنت ، بى احترامى به کتاب خدا به شمار مى آید. رعایت این نکته در هر موقعیّتى، ضرورى مى باشد. 
* از بردن کفش ها به محوّطه روضه منوّره، که همان قسمت قدیمى مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله) است، پرهیز نمایید، زیرا اهل سنت چنین کارى را نوعى بى احترامى به آن مکان مقدّس مى دانند. 
* براى جابه جایى کفش هاى خود، هنگام تشرّف به حرم مطهر نبوى(صلى الله علیه وآله) از کیسه هاى مخصوصى که توسط کاروان ها به شما داده مى شود، استفاده کرده و آنها را در قفسه هاى ویژه اى که در مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله) و مسجدالحرام وجود دارند، قرار دهید. البته شماره ى آن قفسه را به خاطر بسپارید تا هنگام برگشت محلّ آن را فراموش نکنید. 
* کلمن هاى آب سرد در همه جاى حرم موجود است. در طرف راست آن، لیوان هاى استفاده نشده و در طرف چپ، لیوان هاى استفاده شده قرار دارد. شما نیز براى نوشیدن آب از لیوان هاى سمت راست استفاده نمایید. 
* از سخن گفتن و صلوات فرستادن با صداى بلند در مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله)پرهیز کرده و دوستان و همراهان خود را با صداى بلند صدا نکنید، زیرا برخى از اهل سنت این کارها را حرام و نشانه بى احترامى به این مکان هاى مطهّر مى دانند. 
* هنگام استفاده از تلفن همراه در اماکن مقدّس، ضمن رعایت احترام، از انتخاب آهنگ هاى نامناسب به عنوان زنگ تلفن و گفت وگوهاى طولانى، آن هم با صداى بلند (به ویژه در اوقات قبل از نماز که حالت سکوت و معنویت در صفوف نماز حاکم است) جدّاً خوددارى نمایید. 
* در برخى از اماکن مقدّس، مانند مسجد ذوقبلتین و مسجد قُبا، حتى از همراه داشتن کفش جلوگیرى مى شود، بنابراین، ضمن پرهیز از بحث و نزاع با مأموران، کفش ها را در جاى مخصوص قراردهید. 
* از همراه داشتن پول نقد زیاد و اشیاء قیمتى در حرمین شریفین و مکان هاى شلوغ خوددارى کنید و هرگز همه ى پول هاى همراه خود را در یک جیب قرار ندهید.
* هنگام نماز از مقابل نمازگزاران عبور نکنید، زیرا این عمل که در فقه شیعه، مکروه است و از نظر اهل سنت، عملى حرام به شمار مى آید. 

محل سکونت 

سازمان حج و زیارت بنا بر رسالت خود و با عنایت به حقوق زائران بیت ا... الحرام و میهمانان حرم شریف نبوى(صلى الله علیه وآله) بر خود لازم مى داند از امکانات موجود در کشور عربستان به صورت بهینه استفاده نماید. در همین راستا تلاش فراوانى صورت گرفته تا در طول سفر، زائرین عزیز در خصوص اقامت و اسکان خود بیش از گذشته از امکانات رفاهى مناسب برخوردار شوند. 
اهمیت مسأله اسکان بر کسى پوشیده نیست و مسوولان امر همواره در تلاش بوده اند که هر سال بهتر از گذشته، در حد امکان از ساختمان هاى مناسب در منطقه مرکزى استفاده شود. 
امید آن که زائرین محترم، به اهمیت این امر و تلاش هاى مسوولان سازمان حج و زیارت در خدمت به ضیوف الرحمن و خدمت رسانى ویژه جمهورى اسلامى ایران به زائران بیت الله الحرام عنایت داشته باشند. 
اقامت و اسکان در مدینه منوره از حدود چهار سال قبل به میزان قابل توجهى از بخش غیر مرکزى به منطقه مرکزى انتقال یافته و تقریباً تمامى زائران ایرانى در حاشیه منطقه ى مرکزى و خیابان هاى نزدیک به مسجدالنبى(صلى الله علیه وآله) و قبرستان بقیع اسکان داده شده اند. امید است اقدامات انجام شده در سال جارى، بیش از گذشته موجب رضایت زائران محترم شود. در این زمینه به نکات ذیل عنایت داشته باشید: 
* هنگام ورود به هتل و یا ساختمان محل اقامت خود، صبر و حوصله پیشه کنید، تا مدیران و مسوولان محترم کاروان بتوانند زمینه را براى استقرار سریع شما فراهم سازند. 
* توجه داشته باشید که قراردادهاى تنظیمى با مالکان ساختمان ها بر اساس گروه هاى قیمتى و طبق سرانه پرداختى به آنها تعیین شده، لذا توقع شما باید در حد امکانات موجود در ساختمان ها باشد و از تقاضاهاى غیرممکن جداً خوددارى نمایید. 
* در ساختمان هایى که چند کاروان به طور هم زمان اسکان مى یابند، همکارى مدیران، عوامل و زائرین در جهت بهره مندى از خدمات و امکانات رفاهى، اهمیت بسیار دارد. 
* محدودیت آسانسورها در تمام ساختمان ها به ویژه در اوقات اوج مصرف و ازدحام، ایجاب مى نماید که زائرین از استفاده غیرضرورى پرهیز نموده و براى سرعت در رسیدن آسانسور، از توقف بیش از حدّ در طبقات خوددارى کنند. هنگام استفاده از آسانسور و پله برقى، به نکات ایمنى توجه کنید و مراقب سالمندان و بیماران باشید. 
* به زائران محترم توصیه مى شود نیم ساعت قبل از نمازهاى پنج گانه، از هتل خارج شوند و بلافاصله بعد از اتمام نماز جماعت به یکباره به هتل ها و ساختمان هاى محل اقامت خود مراجعه نکنند. اجراى این توصیه و تذکر در جهت رفاه بیشتر حال زائران بوده و از ازدحام در آسانسورها و سالن غذاخورى جلوگیرى خواهد کرد. 
* در سفر حج تمتع، معیار تعیین کیفیت هتل ها و اماکن مسکونى، درجه آنها نیست، بلکه گروه قیمتى مورد توجه قرار مى گیرد. ضمناً از آنجا که امکانات همه هتل ها یکسان نیست، نباید آنها را با هم مقایسه کرد. 
* پول و اشیاء قیمتى خود را به صندوق امانات هتل ها و ساختمان ها سپرده و اگر کلیدى دریافت کردید، در نگهدارى کلید صندوق دقت لازم را داشته باشید. 

بازار 

* از خرید اجناس حجیم و کالاهاى صوتى، تصویرى و برقى که بهاى آنها معمولا در ایران ارزان تر است، خوددارى کنید. علاوه بر این اجناس بدل و قلاّبى که با نمونه اصلى شباهت زیادى دارد، در بازار عربستان بسیار مشاهده شده، و در بسیارى از موارد پس از خرید، امکان برگشت و معاوضه ى کالا وجود ندارد. 
* هنگام برپایى نماز جماعت، از رفت و آمد در خیابان ها و نشستن کنار پیاده روها و فروشگاه ها جداً اجتناب نمائید. 
* حتى المقدور از خرید کالاهایى که نسبت به چگونگى و ارزش آن اطلاعات لازم را ندارید خوددارى کنید و در صورت ضرورت، به کشور سازنده آن توجه داشته باشید. ضمناً از فروشنده فاکتور بخواهید. 
* از خرید اجناس دست دوم، به دلیل ارزانى آن ها، جدّاً خوددارى کنید، زیرا احتمال سرایت بیمارى هاى مختلف در آنها وجود دارد. 
* خواهران محترم از بحث و جدل، خندیدن با صداى بلند، اصرار و چانه زدن با مردان بیگانه جداً پرهیز نمایند. 
* مراقب کیف پول و اجناس خریدارى شده خود باشید تا آنها را در مغازه ها جانگذارید. هنگام خرید سعى کنید با در اختیار داشتن اسکناس هاى مختلف (پول خرد) قیمت اجناس خریدارى شده را پرداخت کنید و از دادن اسکناس هاى درشت پرهیز کنید، زیرا برخى از فروشندگان در پس دادن باقیمانده ها سخت گیر بوده و یا در محاسبه عمداً یا سهواً اشتباه مى کنند. 
* پاساژها و فروشگاه هایى در شهرهاى مدینه و مکّه بنا شده که از مرکز شهر فاصله دارند. فروشندگان این مراکز اتومبیل هاى ویژه اى را مقابل هتل ها مستقر مى کنند و افراد را براى خرید اجناس به آن جا مى برند. دقت کنید که اجناس را گران تر نفروشند. فریب خودروى رایگان آنها یاشلوغى هاى ساختگى فروشگاه را نخورید.
* هنگام خرید اجناس کاملاً دقّت کنید که قلاّبى و خراب نباشند، زیرا تا هنگامى که در فروشگاه هستید، امکان تعویض وجود دارد، امّا پس از خروج، براى تعویض کالا به مشکلات زیادى برمى خورید. 
* تا حدّ امکان از فروشگاه هایى که اجناس آنها برچسب قیمت دارند، خرید نمایید، البته پیش از خرید قیمت ها را از فروشگاه هاى دیگر نیز سؤال کنید. 
به منظور پیشگیری از بروز مشکلات احتمالی و توجیه کامل قبل از سفر آگاهی از موارد ذیل برای زائران گرامی ضروری می باشد : 
رعایت شئون کشور میزبان 
جهت رعایت عزّت اسلامی و شکوه ایرانی و حفظ حرمت جمعی مسلمانان سایر کشورها نسبت به رعایت شئون جاری کشور میزبان از قبیل: بلند نخواندن نماز و دعای توسل و زیارت عاشورا، عدم اقامه نماز جماعت در خارج از مسجد النبی(ص)، نبوسیدن درب های حرمین، نگذاشتن مهر یا کاغذ برای سجده ، نبردن وسایل اضافی به داخل حرمین، رعایت حجاب اسلامی برای بانوان، برخورد مناسب با زائرین غیر ایرانی در صفوف نماز و تنظیم صفوف نماز جماعت دقت لازم و تذکر جدی به زائران داده شود. 

درب های ورودی مسجد النبی مخصوص خواهران 

* خواهران زائر را نسبت به ساعات ورود به روضه مبارکه جهت استفاده معنوی هر چه بیشتر از آن فضا دربهای ورودی مخصوص خواهران (درهای شماره ۲۵-۲۷-۲۹ حرم شریف نبوی ) آگاه نمایند. 
* خواهران زائر نیز سوالات خود را از روحانیون و مبلغه ها بپرسند و سوالی را برای خود بی پاسخ نگذاشته و یا شبهه ای را به ذهن راه ندهند. 
* در حرمین شریفین مبلغه ها برای پاسخگویی به سوالات زائران و راهنمایی آنها در انجام عبادات و مناسک حضور دارند . 

حضور در نمازهای جماعت حرمین شریفین 

حضور در نمازهای جماعت حرمین شریفین باید از سوی روحانیون کاروان ها انجام گیرد تا ضمن تأکید بر حضور زائران در نمازهای جماعت، آنها را نسبت به قرائت سوره سجده دار در نماز صبح جمعه که مستلزم سجده هست و هم چنین خواندن دعا و قرآن درحالت رو به قبله توجیه نمایند. کنترل اعمال زائران نسبت به صحّت احرام در مسجد شجره و بقیه اعمال عمره مفرده به گفته نماینده بعثه مقام معظم رهبری در مدینه منوره از دیگر وظایف اصلی روحانیون کاروان هاست . 

پرهیز از بحث های بیهوده در بقیع 

* در رستای تبلیغات گسترده وهابیت در حرمین شریفین به خصوص در اطراف بقیع و ایجاد شبهه برای زائرین باید از روحانیون کاروان ها خواست ضمن بر حذر داشتن زائرین از ورود به بحث و مجادله با مأمورین سعودی و دریافت کتاب های اهدائی رایگان، در صورت مشاهده موارد خاص مراتب را به بعثه رهبری گزارش نمایند. 
* از آنجائیکه هدف اصلی از حضور در اماکن مقدسه مثل حرمین شریفین و بقیع و اُحُد و ... نهایت استفاده معنوی و دعا و نیایش است ، لذا زائران ضمن رعایت کامل شئونات اسلامی و فرهنگی اصیل ایرانی از بحث کردن و مجادله بیهوده با مأموران سعودی و خرید و هرچه که موجب دور شدن از روح معنویت است ، پرهیز نمایند. 

حفظ شئونات اسلامی و عزت زائران ایرانی 
* به جهت حفظ شئونات اسلامی و عزت زائران ایرانی روحانیون در جلسات توجیهی با زائرین موارد ضروری از قبیل رعایت حجاب کامل اسلامی و سایر شئونات اسلامی را متذکر شده و از برخورد تند و بدون تأثیر بعنوان نهی از منکر خودداری نمائید. 
* جهت حفظ حرمت لباس مقدس روحانیت از دخالت در امور اجرائی هتل ها پرهیز نموده و صرفاً جهت راهنمایی و مشاوره با عوامل اجرائی هتل ها امور را با در نظر گرفتن حقوق زائرین حل نمائید. 

ممنوعیت استعمال دخانیات در حرمین شریف 
در راستای اعتلای ایران اسلامی از کشیدن سیگار در مجامع و عکس برداری از اماکنی که عکاسی از آنها ممنوع است ، خودداری کنند و به علاوه برای پرهیز از برداشت های ناصواب از پاشیدن گندم در بقیع، انداختن عریضه، برداشتن خاک، بستن نخ به پنجره های بقیع، سخن گفتن بلند، بلند خواندن زیارتنامه، گرفتن کتب و ادعیه که از طرف مبلغان سعودی توزیع می گردد ، جدّاً خودداری کنند تا ضمن حفظ آرامش خود ، موجب تحریک مأموران سعودی نشوند. 

توصیه ها و تذکرات عمومی ! 
* با توجه به ازدحام جمعیت در اماکن زیارتی زائران عزیز از وجوه نقد و اسناد و مدارک همراه خود مراقبت و محافظت نمایند. 
* با عنایت به وجود افراد شیاد و کلاهبردار در اطراف حرمها و اماکن زیارتی و بازار که بعضاً به زبان فارسی نیز تسلط دارند، توصیه می شود زائران عزیز از پذیرش بسته های مختلف و یا سایر پیشنهادات آنان خودداری نموده و کاملاً هوشیار باشند. 
* به زائران گرامی توصیه می شود پول، طلا، و سایر اموال و مدارک با ارزش را در داخل ساک و در اتاق ها نگه نداشته و با هماهنگی مدیر راهنما و مدیر ثابت هتل به صندوق امانات هتل تحویل فرمایند. 
* زائران گرامی خصوصاً خواهران، از تکروی و جدا شدن از گروه بپرهیزند. 
نظم و انضباط را در طول سفر رعایت فرمائید. 
* ضمن رعایت آداب زیارت، از هر گونه رفتار غیر معمول در اماکن زیارتی پرهیز شود.
* رعایت اصول برنامه زیارتی و حضور به موقع در داخل اتوبوس 
* رعایت اصول برنامه غذایی و حضور به موقع در رستوران 
* استفاده از آبسردکن بهداشتی در داخل هتل 
* عدم برخورد و درگیری با عوامل و کارکنان هتل ها 
* عدم برخورد و درگیری با فروشندگان ثابت و سیار 
* عدم ارتباط با افراد ناشناس و متفرقه 
* عدم کندن نخ پرده کعبه 
* عدم کندن و شکستن سنگ صفا و مروه 
* با توجه به مجازات سنگین استفاده از اسکناس های جعلی لذا ارز مورد نیاز خود را از طرق مطمئن تهیه فرمائید. 
* رعایت موارد بهداشت فردی و اجتماعی در طول سفر الزامی است. 
* حمل و استعمال مواد مخدر ، علاوه بر بازداشت و زندانی طویل المدت ، موجب ممنوع الخروجی زائر به مدت چند سال می شود . 
توصیه های بهداشتی به زائران : 
* داروهای مورد نیاز خود را در طول سفر همراه داشته باشید و به موقع مصرف نمایید. 
* کتمان بیماری خود از پزشک کاروان قبل از سفر عواقبی همچون بازگشت به ایران بدون انجام اعمال حج، فوت یا بستری شدن طولانی مدت را به همراه دارد. 
* اعتیاد و یا حمل مواد مخدر موجب بازداشت فرد توسط پلیس عربستان و عدم انجام مناسک حج می شود. 
* همراه نداشتن وسایل ضروری مانند عینک دارو و ... باعث سرگردانی شما در زمان انجام مناسک خواهد شد. 
* دست های آلوده و ناخن های بلند منبع انتشار آلودگی و باعث ابتلا به انواع بیماری های واگیردار است . 
* با استحمام و شستن و تعویض لباس، از اذیت شدن هم کاروانی های خود جلوگیری کینم 
* مسواک زدن مرتب و حفظ بهداشت دهان و دندان سفر راحت تری را به ارمغان می آورد. 
* عدم رعایت رژیم بخصوص در بیماران دیابتی، قلبی و کلیوی موجب بستری شدن و هدر رفتن بخشی از این سفر معنوی خواهد شد. 
* خوردن غذاهای مانده موجب بیماری های گوارشی مانند اسهال و استفراغ و از دست رفتن فرصت های زیارتی می شود. 
* مصرف به اندازه و پرهیز از پرخوری سلامت شما را در طول سفر تضمین می نماید. 
* مصرف نوشابه های گازدار باعث بروز انواع مشکلات مانند یبوست ،افزایش قند خون و .. می شود 
* عمل به توصیه های افراد غیر پزشک در مورد تغییر مصرف داروی ضد بارداری بانوان را دچار عوارضی جدی خواهد نمود. 
* اگر مراعات حال هم اتاقی های خود را نکنیم در طول سفر تنها خواهیم ماند. 
* در استفاه از کولر و دیگر وسایل باید وضعیت دیگران را در نظر بگیریم 
* استعمال سیگار در حرم های مطهر ممنوع می باشد. 
* اگر در عبور و مرور خود احتیاط نکنیم دچار حوادث رانندگی سختی خواهیم شد. 
* مراعات حال دیگر زائران بخصوص سالخوردگان در ایستگاه های اتوبوس وظیفه اخلاقی ماست. 
* دستانتان را به طور مرتب بشوئید و از تماس آن، با چشمها ، بینی و دهان خوداری کنید. 
* با بدن گرم و عرق کرده در برابر باد پنکه و کولر قرار نگیرید. 
* غرغره و استنشاق مرتب آب نمک تاثیر بسیار خوبی در بهبودی مشکلات تنفسی دارد. 
* استفاده نادرست از توالت فرنگی و پوشیدن دمپایی ابری و نا مناسب در سرویس های بهداشتی موجب زمین خوردن و آسیب های جدی می شود. 
* خروج از محل کاروان در ساعت های گرم روز موجب گرمازدگی و عواقب وخیمی خواهد شد. 
* حتما در زمان خروج از کاروان بطری آب سالم برای نوشیدن به همراه داشته باشید. 
* افراد مسن در صورت عدم رعایت توصیه های پزشکی، در طول سفر حج دچار فراموشی و مجبور به بازگشت به ایران خواهند شد. 
* چشم عضو حساسی است، در طول سفر مراقب آن باشید و دست های آلوده خود را به ان نزدیک نکنید. 
* با مراقبت های لازم از عرق سوز شدن بدن خود جلوگیری کنید. 
* یبوست با مصرف صحیح غذا، سبزیجات و میوه قابل پیشگیری است. 
* مسمومیت غذایی به راحتی قابل پیشگیری و به سختی قابل تحمل است . 
* طواف خود را به آرامی انجام دهیم و به دیگران فشار نیاوریم . 
* از هجوم به سمت حجر الاسود بپرهیزید تا خود و دیگران دچار آسیب ننمایید. 
* در عرفات و منا به تنهایی از چادر خود دور نشوید تا از گم شدن شما جلوگیری شود. 
* رعایت بهداشت و نظافت محیط عرفات، مشعرالحرام و منا وظیفه جدی ماست . 
* جمع آوری سنگ های آلوده و نا مطمئن سلامتی شما را تهدید می نماید. 
* در رمی جمرات مراعات حال سالخوردگان و زائران دیگر ضروری است. 
* عمل حلق باید به صورت بهداشتی در محل های مخصوص و توسط افراد مجرب انجام شود. 
* فقط با نظر پزشک کاروان خود و معرفی نامه وی به بیمارستان هلال احمر مراجعه فرمایید. 
* داروهای تخصصی خود را همه جا همراه خود داشته باشید تا دچار سرگردانی و بیماری نشوید. 
* همراه داشتن لوازم طبی مانند عینک، عصا و ... در طول سفر را فراموش نکنید. 
* حضور در صف های طولانی درمانگاه های کشور عربستان نتیجه ای جز خستگی برای شما به همراه ندارد. 
* خوش رویی، خوش اخلاقی و حفظ آرامش از شرایط اصلی حج سالم است. 
* فرصت گرانبهای سفر حج و سلامتی خود را برای خریدهای بی مورد ضایع نکنیم .

زائرگرامی 
آیا می دانید همه ساله بیش از نیمی از زائران بر اثر گرفتاری های تنفسی بخشی از ایام حج را در حال بیماری سپری می کنند؟ 
با رعایت نکار زیر می توانید به راحتی از مبتلا شدن خود و دیگران پیشگیری نمایید:
* دستانتان را بطور مرتب بشویید و از تماس آن با چشم ها، بینی و دهان خوداری کنید. 
* هنگام سرفه یا عطسه، با دستمال تمیز دهان خود را پوشانده و آن را فورا پس از استفاده در سطل زباله درب دار بیاندازید. 
* از فرد بیمار حداقل یک متر فاصله گرفته و در مسیر سرفه و عطسه وی قرار نگیرید.
* از دست دادن و در آغوش گرفتن افراد بیمار یا مشکوک به بیماری خوداری نمایید. 
* از حضور بی مورد در تجمعات و فضاهای بسته و بدون تهویه بپرهیزید. 
* خود را بیش از حد خسته نکنید، اگر استراحت شما کافی نباشد بیمار خواهید شد. 
* از قاشق ، لیوان و ظروف مشترک استفاده نکنید. 
* در صورت بروز تب، سرفه و گلو درد به پزشک کاروان مراجعه نمایید. 

زائرگرامی 
در صورت ابتلا به بیماری ، برای بهبودی سریعتر: 
* استراحت کامل داشته باشید زیرا استراحت کلید درمان شما است . 
* مایعات گرم، سبزیجاتو میوه جات تازه ، سوپ، چای کم رنگ و ماست به مقدار زیاد مصرف نمایید. 
* در هنگام حضور در جمع از ماسک استفاده کنید. 
* به طور مرتب آب نمک ، قرقره و استنشاق نمایید. 
* از خوردن غذاهای ادویه دار و چرب بپرهیزید. 
* به توصیه های پزشک کاروان خود عمل نموده و از درخواست یا مصرف خودسرانه دارو پرهیر نمایید. 

توصیه های امنیتی : 

* حتماً قبل از سفر نسبت به تخلیه حافظه تلفن و رایانه همراه، فلش مموری و یا دوربین عکاسی و فیلم برداری خود از موارد غیر ضرور اعم از عکس ها و فیلم های خانوادگی و شخصی و شماره تلفن های مراکز مهم و خاص که در طول سفر با آنها کاری ندارید اقدام فرمایید. 
* با توجه به وجود بازرسی های متعدد و جدی در فرودگاه های مبدأ و مقصد، خصوصاً فرودگاه های عربستان که با استفاده از کارشناسان خبره، سگ های موادیاب و تجهیزات کاملاً پیشرفته صورت می پذیرد لازم است از عدم وجود هرگونه مواد مخدر ویا مشتقات آن در ساک های خود و یا لباس خویش اطمینان حاصل بنمایید. چرا که در صورت کشف هرگونه مواد مخدر و به هر میزان در وسایل و یا همراه زائر در فرودگاه های مبدأ (ایران) علاوه بر پیگیری های قضایی قطعاً از عزیمت شما به سفر جلوگیری و ویزای شما ابطال خواهد شد. همچنین در صورت کشف هرگونه مواد مخدر و به هر میزان در فرودگاه های مقصد (عربستان) بدون شک زائر در فرودگاه مربوط بازداشت و از همان جا روانه زندان می شود. که علاوه بر عدم امکان بجا آوردن مناسک حج ، متأسفانه با توجه به وضع اسف بارزندان های عربستان و شدید بودن مجازات برخورد با افراد معتاد و یا حاملین مواد مخدر تبعات منفی بسیار زیادی از قبیل صدمات جسمی و روحی و روانی و حیثیتی و ... بر زائر و خانواده وی مرتبط است. 
* توصیه اکید این دفتر به عزیزانی که به هردلیل مجبور به مصرف مواد مخدر می باشند، امتناع از سفر و نرفتن به این سفر می باشد. 
* پلیس عربستان از ورود هرگونه دارو که مشتقات و یا حاوی مواد مخدر و کدئین باشد، جلوگیری می نماید. 
* با عنایت به قوانین و مقررات امنیتی عربستان، به هنگام ورود در فرودگاه های عربستان انگشت نگاری و تصویربرداری از چهره مسافران امری معمول و رایج بوده و این مساله در خصوص اتباع همه کشورها بطور مستمر و یا تصادفی صورت می پذیرد. لذا نسبت به این مساله هیچ گونه حساسیتی نشان ندهید. 
*از تردد به قسمت هایی از هتل که احیاناً در اختیار مسافران سایر کشورها و یا خالی از مسافر باشد جداً پرهیز نمایید. 
* به هیچ وجه از آسانسورهای حمل بار که عموماً به زیر زمین های هتل راه دارد استفاده ننمایید. خصوصاً بانوان محترمه و کودکان. 
* از تنها گذاشتن کودکان و دختران نوجوان و یا افراد کهنسال در داخل اتاق ها و ... بپرهیزید. 
* ورود عوامل بومی و غیر ایرانی بدون هماهنگی و حضور مسوولان کاروان به قسمت خواهران ممنوع بوده و در صورت مشاهده مراتب را به اطلاع مدیر کاروان برسانید. 
* یکی از مقرراتی که در مسجد الحرام وجود دارد و بطور جدی اجرا وبعضاً عدم رعایت آن سبب دستگیری و بازداشت زائر می شود. موضوعی بنام « تلصیق» است، آقایان محترم در هنگام طواف مراقب باشند تا حتی المقدور بدن آنها با بانوانی که جلوی آنها قرار می گیرد تماس برقرار نکند. عموماً دستگیری به این اتهام در کنار حجر الاسود که از شلوغی خاصی بر خوردار و با دوربین های مدار بسته متعدد کنترل می شود اتفاق می افتد. لازم به ذکر است بدلیل اینکه عموماً زنان دستگیر نمی شوند اثبات اینکه شما محرم خویش را جهت استلام حجر همراهی می نموده اید کاری دشوار و شاید طولانی باشد و تا اثبات موضوع چند روزی را در بازداشت باشید. بدیهی است اگر خانمی از شما شاکی شود برخورد و پیگیری به شکل مضاعف تری صورت می گیرد. پس نهایت دقت را بفرمایید. 
* قبرستان مطهر بقیع و در کنار محل دفن ائمه اطهار (ع) به علت وجود مأموران امر به معروف و نهی از منکر سعودی یکی از پر مسئله ترین مکان های زیارتی عربستان است، عوامل مغرض و تندرو که صرفاً تمام همت خود را برای اختلاف و تفرقه افکنی بین مسلمانان می نمایند، در تلاش هستند تا با ایجاد فرصت به تبلیغ خویش و توهین به مقدسات و باورهای شیعیان و بعضاً اهل سنت بپردازند، مراقب باشیم با ورود به بحث و جدل با ایشان، این فرصت را به آسانی در اختیار آنها قرار ندهیم. با عنایت به روش تبلیغی این افراد که عموماً مباحثه را به مجادله تبدیل می کنند و کوتاهی فرصت حضور در بقیع، شایسته است به جای پرداختن به مجادله بی ثمر، بهره معنوی از حضور در بقیع را برده وفقط مشاهدات خود را به مسوولین کاروان و ستاد گزارش نمایید 
* در طول سفر از برقراری ارتباط و تماس های غیر ضرور و خارج از عرف معمول زیارت با بیگانگان جداً خودداری فرمایید. 
* در تعاملات خود با بیگانگان (عوامل غیر ایرانی هتل، رانندگان، زائران سایر کشورها، فروشندگان و ...) نهایت دقت را داشته باشید و از دادن هرگونه اطلاعات فردی شامل تلفن و آدرس خود در ایران و یا مطالب مهم میهن عزیزمان به آنها خودداری فرمایید. 
* داشتن مراوده و ارتباط با افراد خارجی دلیلی جهت اعتمادکردن به آنها نمی باشد. 
* هنگام حضور در میقات ها (مسجد شجره و مسجد جحفه) جهت محرم شدن ،ضمن حفظ خونسردی کامل خویش لازم است موارد ذیل را مد نظر داشته و در رعایت آنها خود را ملزم بدانید. 
* بعضاً مشاهده شده شرکت های مختلف جهت تبلیغ خود اقدام به توزیع چتر، جا کفشی و... می نمایند، مراقب باشید سرگرم شدن به دریافت این گونه هدایا و یا خرید، شما را از امور اصلی خود باز ندارد. 
* در صورت جدا شدن از کاروان خود و یا فراموش کردن محل پارک اتوبوس خود در پارکینگ با مدیر، معاون و یا عوامل کاروان خود تماس بگیرید و در صورت نیاز به راهنمایی می توانید به برادران امداد و راهنمای سازمان حج و زیارت که با لباس فرم و کلاه مخصوص امداد و راهنمای حجاج ایرانی در محل میقات ها حضور دارند مراجعه تا آنها شما ر ا راهنمائی نمایند. 
* با توجه به شباهت بسیار زیاد چادرها و محل استقرار زائرین تمامی کشورها در صحرای عرفات توصیه اکید می شو د حتی المقدور تلاش کنید زیاد از چادر محل استقرار کاروان خارج نشده و یا از چادر کاروان خود زیاد فاصله نگیرید. 
* هنگام خروج از صحرای عرفات مطابق برنامه ریزی مدیران کاروان عمل کنید و از حرکت انفرادی خودداری فرمایید. 
* در زمان وقوف در مشعرالحرام، با توجه به شرایط خاص آنجا که چادری وجود ندارد دقت کنید تا از محل استقرار کاروان خود دور نشوید و همواره در کنار سایر هم کاروانی های خود باشید. 
* هنگام خروج از صحرای مشعر الحرام به سوی سرزمین منی، تمام تلاش خود را داشته باشید تا همراه کاروان خود حرکت کنید تا در مبادی ورودی سرزمین منی به مسیرهای دیگر نروید و از محدوده چادر های ایرانی خارج نشوید، حتماً از ترددهای انفرادی خودداری نمایید. 
* شایسته است نقشه های محل استقرار چادرهای ایرانی را از طریق مسوولین محترم کاروان دریافت کنید تا مورد استفاده شما قرار گیرد. 
. در صورت خرید سیم کارت عربی سعی کنید خودتان سیم کارت ایرانی را خارج کنید تا مورد سرقت قرار نگیرد. 
* بانوان محترمه ضمن حفظ حجاب اسلامی از پوشش هایی که از نظر مدل و یا رنگ با فرهنگ کشور میزبان مغایرت دارد جداً بپرهیزید و معرف زن ایرانی و مسلمان باشید. 

بازگشت به ایران 
* براى بازگشت به ایران باید حدود ده ساعت قبل از پرواز، آماده حرکت به سوى فرودگاه باشید. بنابر این، در روز آخر از رفتن به زیارت یا بازار که ممکن است موجب تأخیر در حرکت به سوى فرودگاه شود، اجتناب کنید. 
* هم چنان که براى سفر به عربستان یادآورى شد، هنگام بازگشت به ایران نیز بردن اشیا زیر به داخل هواپیما ممنوع است: چاقو، قیچى، ناخن گیر و هر چیز فلزى (اسباب بازى هاى کنترل دار)، قاب فلزى و شیشه اى، انواع قاشق و چنگال، انواع اسپرى، باترى هاى شارژ شونده، و... . بنابر این در صورت به همراه داشتن این قبیل کالاها، آنها را در ساک بزرگ گذاشته و به قسمت بار هواپیما تحویل دهید. 
* فاصله ى زمانى مکّه تا جدّه (با اتوبوس) حدود یک ساعت و فاصله جدّه تا فرودگاه هاى ایران حدود سه ساعت است. 
* هنگام ورود به سالن فرودگاه مقصد در ایران، نظم و ترتیب را رعایت نمایید و تحمل داشته باشید تا گذرنامه ها بررسى شده و مهر ورود بر آنها زده شود. 
* هنگام تحویل گرفتن اثاثیه و ساک ها نیز نظم و ترتیب را رعایت نمایید